Parafia Matki Boskiej Bolesnej ma 100 lat - HISTORIA i ARCHIWALNE ZDJĘCIA - .:LAZARZ.PL->poznański portal dzielnicowy:. Łazarz w z@sięgu myszki

Wydarzenia, Reportaże, Kościoły i religie, Ciekawostki

Parafia Matki Boskiej Bolesnej ma 100 lat - HISTORIA i ARCHIWALNE ZDJĘCIA

05-01-2013 14:08 Janusz Ludwiczak

Parafia Matki Boskiej Bolesnej na Świętym Łazarzu została ustanowiona 1 stycznia 1913 roku - historia i archiwalne zdjęcia.

Autorem pomysłu wzniesienia kościoła na Św. Łazarzu i utworzenia tu parafii był inżynier Napoleon Urbanowski, aktywny działacz społeczny i gospodarczy, a do tego znany przedsiębiorca i właściciel maszyn rolniczych na Łazarzu. Jego inicjatywa spotkała się z dużym przyjęciem wśród Łazarzan, a przede wszystkim u ks. Jana Lewickiego, od 1889 roku proboszcza świętomarcińskiego, który przez następne lata miał być gorącym orędownikiem budowy kościoła i utworzenia nowej parafii.

Na przełomie XIX i XX wieku na Świętym Łazarzu było ok. 10 tysięcy katolików. Dzielnica nie miała własnego kościoła, a wierni musieli uczęszczać na nabożeństwa aż do centrum, do kościoła Św. Marcina.

Jesienią 1895 roku zorganizowano na Świętym Łazarzu wiec, na którym zawiązany został Komitet Budowy Kościoła pod przewodnictwem ks. proboszcza Lewickiego. Niezmiernie istotna, a delikatna była sprawa funduszu, albowiem koszty budowy kościoła były wysokie. W archidiecezji wznoszono już kilka świątyń, a na wsparcie władz państwowych – hojną ręką wspomagających budowę kościołów protestanckich – nie można było liczyć. Znacznym ułatwieniem było to, że grunt pod kościół łazarski podarował parafii św. Marcina miejscowy gospodarz Józef Schneider. Projekt nowego kościoła sporządził budowniczy Michał Wilczewski.

W 1899 roku rozpoczęto przygotowania do budowy, która ruszyła w roku następnym. 22 czerwca 1900 roku o godz. 19 odbyła się uroczystość poświęcenia kamienia węgielnego. 29 czerwca 1901 roku nastąpił odbiór budynku kościelnego w stanie surowym przez policję budowlaną. Całkowite koszty budowy wyniosły 301 486 marek, w tym samego kościoła – 205 000, probostwa – 73 848 i parkanu – 22 620. W niedzielę 15 września 1901 roku, w patronalne święto Matki Boskiej Bolesnej, konsekracji świątyni dokonał ks. biskup Edward Likowski, dziękując szczególnie ks. prałatowi Lewickiemu oraz rodzinie Schneiderów. Odtąd kościół Matki Boskiej Bolesnej zaczął służyć łazarskim i górczyńskim wiernym. Do obsługi duszpasterskiej na Łazarzu został skierowany ks. Edmund Wagner, od trzech lat wikariusz u św. Marcina. Zaraz po ukończeniu budowy kościoła przystąpiono do zabiegów zmierzających do wybudowania plebanii. We wrześniu 1903 roku probostwo było już niemal gotowe, co skłoniło władzę duchowną do podjęcia decyzji w sprawie utworzenia także nowej parafii. 11 września 1903 roku zmarł ks. proboszcz Lewicki. Proboszczem parafii św. Marcina został energiczny duszpasterz ks. Kazimierz Maliński. 6 grudnia 1912 roku ks. biskup Edward Likowski wydał dekret o podziale parafii św. Marcina i o utworzeniu z dniem 1 stycznia 1913 roku nowej parafii p.w. Matki Boskiej Bolesnej na Świętym Łazarzu.

W 1927 roku parafia liczyła 36 tysięcy wiernych, dwa lata później już 40,3 tys. mieszkańców. Parafia Matki Boskiej Bolesnej stała się dwukrotnie większa od macierzystej parafii świętomarcińskiej.

W okresie międzywojennym do parafii Matki Boskiej Bolesnej przybył ks. prałat dr Czesław Piotrowski, wybitny pedagog. Widząc potrzebę tworzenia szkół średnich, wybudował gmach naprzeciw kościoła z przeznaczeniem na gimnazjum męskie. Tak powstało 5 października 1927 roku Gimnazjum im. Adama Mickiewicza. Po czterech latach ks. Piotrowski postawił obok bardzo nowoczesny gmach, który w 1931 roku zaczął funkcjonować jako Gimnazjum Żeńskie im. Juliusza Słowackiego. Poświęcenia gimnazjum dokonał prymas Polski ks. kardynał August Hlond.

Podczas II wojny światowej kościół Matki Boskiej Bolesnej był otwarty dla polskich katolików, jako jeden z zaledwie dwóch w Poznaniu. Pozostawienie księży przy czynnych kościołach nie było dla nich gwarancją bezpieczeństwa. Najpierw aresztowano proboszcza ks. Józefa Gorgolewskiego (zginął w Dachau w 1942 roku), a później w październiku 1943 roku jego następcę, administratora parafii ks. Alfonsa Jankowskiego (zamęczonego w tymże roku w Forcie VII). W czasie okupacji (od 1943 roku) plebania kościoła Matki Boskiej Bolesnej była miejscem internowania ks. biskupa Walentego Dymka. Niekiedy Msze św. uświetniał chór ks. Wacława Gieburowskiego. Po jego śmierci w 1943 roku kierownictwo chóru i pałeczkę dyrygenta przejął jego ulubiony uczeń Stefan Stuligrosz.

Po zakończeniu II wojny światowej prymas Polski ks. kardynał August Hlond (po powrocie z Rzymu) w lipcu i sierpniu 1945 roku przebywał na terenie probostwa, skąd kierował administratorów apostolskich do diecezji na Ziemiach Zachodnich i Północnych, które powróciły do macierzy. Od roku 1943 aż do 1982 tę wielką poznańską parafię prowadził ks. prałat Marian Frankiewicz. W 1982 roku proboszczem został ks. prałat Bolesław Exler, człowiek wielkiego serca i odwagi. Lata jego posługi to okres remontów kościoła. To także czas stanu wojennego i walki o wolną Ojczyznę. Począwszy od 19 grudnia 1984 roku, w kościele na Łazarzu co miesiąc w tym dniu jest odprawiana wieczorna Msza św. za Ojczyznę wraz z prośbą o rychłą beatyfikację ks. Jerzego Popiełuszki. Jako świadectwo tych dni w listopadzie 2005 roku stanął przy kościele pomnik ks. Jerzego Popiełuszki. W 1929 roku część wiernych przeszła do nowo utworzonej na Górczynie parafii św. Krzyża. 1 kwietnia 1948 roku nastąpił podział parafii na rzecz powstałej parafii św. Anny. Od 30 listopada 2003 roku teren parafii znów się zmniejszył w związku z utworzeniem parafii Chrystusa Sługi.

Źródło: Parafia Matki Boskiej Bolesnej, "Święty Łazarz" - Kronika Miasta Poznania nr 3/1998

ZOBACZ TAKŻE: Reprezentacyjna Orkiestra Dęta Miasta Poznania na 100-lecie Parafii Matki Boskiej Bolesnej {WIDEO}