Wydarzenia, Polityka, Nasze sprawy, Komunikacja

Na Łazarzu będzie Foch – Plac Wyspiańskiego został przemianowany na skwer im. Marszałka Focha

09-11-2017 01:28   Janusz Ludwiczak

Zobacz komentarze (1) * Skomentuj

Poznańscy radni jednogłośnie poparli projekt zniesienia nazwy placu Stanisława Wyspiańskiego i zastąpienia jej skwerem imienia Marszałka Ferdynanda Focha.

Jak już informowaliśmy na początku sierpnia Fundacja Kochania Poznania wyszła z inicjatywą, by Plac Wyspiańskiego został przemianowany na marszałka Focha.

Marszałek Foch to wybitna postać. Kiedyś był patronem ulicy Głogowskiej. Warto znaleźć dla niego miejsce pamięci, dla uczczenia jego zasług – przekonuje Katarzyna Cieliczko-Słupianek z Fundacji Kochania Poznania.

Plac Wyspiańskiego wybraliśmy dlatego, gdyż nie ma przy nim budynków, mieszkańcy nie musieliby wymieniać dowodów, a przedsiębiorcy zmieniać danych swoich firm. Skwer ten znajduje się blisko Głogowskiej. Po za tym obok znajduje się willa Radia Poznań [wcześniej Radio Merkury - przyp.red.], w której w okresie międzywojennym znajdowała się siedziba konsulatu Francji, gdzie goszczono Focha podczas jego wizyty w Poznaniu. Skwer marszałka Focha miałby też wymarzone sąsiedztwo, bo niemal graniczyłby z parkiem, któremu patronuje prezydent Stanów Zjednoczonych Thomas Woodrow Wilson - drugi cudzoziemiec, który najbardziej przysłużył się odrodzeniu Polski po zakończeniu I wojny światowej – dodaje Katarzyna Cieliczko-Słupianek.

Ferdynand Foch doprowadził do rozejmu w Trewirze i był pierwszym obcokrajowcem, który został uhonorowany tytułem marszałka naszego kraju – wskazuje Roman Grewling, wiceprezes Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego.

W czerwcu Komisja Kultury i Nauki Rady Miasta Poznania pozytywnie zaopiniowała propozycję zmiany nazwy Placu Wyspiańskiego na skwer im. marszałka Focha. W ubiegły czwartek poznańscy radni jednogłośnie zaopiniowali projekt uchwały w sprawie zniesienia nazwy placu Stanisława Wyspiańskiego oraz projekt uchwały w sprawie nazwania skweru imieniem Ferdynanda Focha. Wcześniej, pod koniec września zgodziła się na to również Rada Osiedla Św. Łazarz.

Z kolei we wtorek podczas sesji Rada Miasta Poznania jednogłośnie poparła projekt zniesienia nazwy placu Stanisława Wyspiańskiego i zastąpienia jej skwerem imienia Marszałka Ferdynanda Focha. Za było 35 radnych, nikt nie był przeciw.

Wybitny poeta i malarz, Stanisław Wyspiański patronował skwerowi w kształcie trójkąta, znajdującym się przy zbiegu ulic Matejki i Wyspiańskiego od 1928 roku.

Dziś to miejsce trudno nazwać już placem, dlatego zaproponowaliśmy skwer im. Ferdynanda Focha. Marszałek Foch już w latach 1929-1949 był patronem obecnej ulicy Głogowskiej – tłumaczył Andrzej Krygier, dyrektor Zarządu Geodezji i Katastru Miejskiego GEOPOZ.

Co ciekawe już w 2013 roku pojawił się pomysł, by na 95. rocznicę Powstania Wielkopolskiego Plac Wyspiańskiego miał otrzymać imię pułkownika Harrego Wade, jednego z zapomnianych bohaterów Powstania Wielkopolskiego, który sprawił, że Ignacy Paderewski mógł przyjechać do Poznania.

Inicjatorem upamiętnienia jednego z bohaterów Powstania Wielkopolskiego był Tomasz Łuczewski, mieszkaniec Łazarza, konsultant historyczny, pracujący przy książkach beletrystycznych, dramatach, filmach fabularnych, których akcja dzieje się w Poznaniu i Wielkopolsce. Sprawą tą zainteresował się również ambasador Wielkiej Brytanii, który spotkał się z prezydentem Poznania.

Pułkownik Harry Wade jechał wraz z Paderewskim pociągiem z Gdańska do Poznania. W trakcie podróży Niemcy nie chcąc zgodzić się, by Paderewski dotarł do Poznania zatrzymali pod Rogoźnem pociąg i nakazali mu pojechać do Warszawy inną drogą. Tylko interwencja pułkownika Wade, który oświadczył, że w Poznaniu czekają na niego członkowie misji wojskowej i zagroził, że uniemożliwienie jego przyjazdu do Poznania spowoduje skandal dyplomatyczny spowodowało, że Niemcy w końcu wyrazili zgodę by pociąg z Paderewskim jechał dalej. Można uznać, że gdyby nie interwencja pułkownika, być może powstanie nie wybuchłoby 27 grudnia 1918 r. – wskazywał Tomasz Łuczewski, konsultant historyczny, pracujący przy książkach beletrystycznych, dramatach, filmach fabularnych, których akcja dzieje się w Poznaniu i Wielkopolsce.

Jednak urzędnicy nie zgodzili się, by w 95. rocznicę wybuchu Powstania Wielkopolskiego skwer przy zbiegu ulic Wyspiańskiego i Matejki otrzymał imię płk Wade. Komisja Opiniodawcza ds. Nazewnictwa Ulic w Poznaniu uznała, że plac Wyspiańskiego jest nazwą historyczną od 1928 roku. Rada Osiedla Św. Łazarz zaproponowała więc, by imię płk Wade otrzymał skwer przed budynkiem Poczty Głównej przy ul. Głogowskiej i w pobliżu Dworca Zachodniego. Niestety do dziś płk Wade nie został uhonorowany.

Poinformowano nas wtedy, że nazwa tego placu jest nazwą historyczną, wpisującą się w cały kompleks i nie można jej zmienić. Zaproponowaliśmy wtedy aby Harry Wade został patronem skweru przed Dworcem Zachodnim – powiedziała Maria Łazarz, przewodnicząca Zarządu Osiedla Święty Łazarz.

---

Ferdynand Foch – urodził się 2 października 1851 r. w Tarbes we Francji. Po rozpoczęciu wojny francusko-pruskiej w 1870 r. zaciągnął się do armii, lecz nie brał bezpośredniego udziału w walce. Absolwent szkoły artylerii Fontainebleau i Wyższej Szkoły Wojennej. W latach 1894-1900 profesor taktyki wojennej Wyższej Szkoły Wojskowej, a w latach 1907-1911 jej komendant. Po wybuchu I wojny światowej jako dowódca 9. armii przyczynił się do zwycięstwa w bitwie nad Marną (1914 r.), następnie koordynował działania bojowe podejmowane przez Francuzów, Anglików i Belgów. Jako dowódca grupy armii kierował ofensywą w Artois (1915 r.) i nad Sommą (1916 r.). W 1918 r. powołany początkowo do koordynowania działań sprzymierzonych na froncie zachodnim, później naczelny dowódca sił sprzymierzonych, którymi dowodził do końca wojny, zakończonej podpisaniem 11 listopada 1918 r. układu rozejmowego pomiędzy mocarstwami Ententy i Niemcami. 16 lutego 1919 r. w Trewirze podpisano układ przedłużający rozejm. Na wyraźne żądanie marszałka Focha objął on także front wielkopolski. Zobowiązano Niemców do zaprzestania działań zaczepnych przeciw Polakom i wyznaczono linię demarkacyjną. Jednocześnie Armia Wielkopolska została uznana za wojsko sprzymierzone. Podczas wizyty w Polsce w maju 1923 r. marszałek w dniach 7-8 maja przebywał w Poznaniu. Przez cały czas jego pobytu w stolicy Wielkopolski prasa prześcigała się w hołdach składanych gościowi. Nazywano go „Gościem Najmilejszym”, „Wybawcą”. Wszędzie tłumy poznaniaków wiwatowały na jego cześć. Za zasługi został uhonorowany licznymi odznaczeniami i tytułami krajowymi oraz zagranicznymi. Mianowany Marszałkiem Francji (1918 r.), Wielkiej Brytanii (1919 r.), Polski (1923 r.). Znany był jako przyjaciel Polski. Zmarł 20 marca 1929 r. w Paryżu. Został pochowany w paryskim Kościele Inwalidów.

Fot: Janusz Ludwiczak

ZOBACZ TAKŻE: Miał nosić imię pułkownika Wade - pl. Wyspiańskiego

ZOBACZ TAKŻE: Skwer przy Małeckiego ma otrzymać nazwę "Eki z Małeki"