Reportaże, Ciekawostki, Spacer po Łazarzu - patroni naszych ulic

Tramwajowy "trójkąt" i samotny wieżowiec - ulica Bogusławskiego

02-02-2013 18:56   Janusz Ludwiczak

Patronem tej ulicy od 1920 roku jest aktor, śpiewak operowy, reżyser i założyciel teatru. Równo 30 lat pod "szesnastką" stanął tutaj 11-piętrowy wieżowiec, w którym znajduje się 40 mieszkań. W 1973 roku ulicą tą jeździł tramwaj. Na ulicy Bogusławskiego do dziś znajduje się zachowany fragment torowiska, który stanowił "trójkąt" do zawracania bimb.

Ulica Bogusławskiego:

• Długość: 553 metry
• Kod pocztowy: 60-214
• Urząd pocztowy: obszar doręczeń - Poznań 34 (ul. Chociszewskiego 18/20), najbliższa poczta - Poznań 34 (ul. Chociszewskiego 18/20) oraz FUP Poznań 2 (Rynek Łazarski 7)
• Ilość budynków: 23
• Najwyższy numer: 34
• Status drogi: gminna / lokalna, układ uzupełniający
• Komunikacja miejska: brak
• Parafia:
  • Bogusławskiego 2, 4, 4a - Św. Anny (ul. Limanowskiego 13),
  • Bogusławskiego 10-34 - Matki Boskiej Bolesnej (ul. Głogowska 97)
• Okręg wyborczy: II (Łazarz-Stary Grunwald-Jeżyce-Ogrody)
• Obwód wyborczy:
  • Bogusławskiego 19a, 21, 21a, 22, 24, 24a, 26, 26a, 27, 29, 30, 31, 32, 34 - komisja nr 40, Szkoła Podstawowa nr 69 (ul. Jarochowskiego 62),
  • Bogusławskiego 10, 12, 12a, 14, 16, 16a, 18, 18a, 18b - komisja nr 43, Gimnazjum nr 51 (ul. Potockiej 38),
• Obwód szkół:
  • Bogusławskiego 2, 4, 4a - Szkoła Podstawowa nr 90 (ul. Chociszewskiego 56), Gimnazjum nr 33 (ul. Wyspiańskiego 37)
  • Bogusławskiego 10-34 - Szkoła Podstawowa nr 90 (ul. Chociszewskiego 56), Gimnazjum nr 53 (ul. Winklera)
• Policja:
  • Bogusławskiego 2, 4, 4a - Komisariat Poznań-Grunwald (ul. Rycerska), rewir III, rejon dzielnicowych 33
  • Bogusławskiego 10-34 - Komisariat Poznań-Grunwald (ul. Rycerska), rewir III, rejon dzielnicowych 25

Ponad pół kilometra długości, od niedawna jednokierunkowa

Ulica Bogusławskiego ma ponad pół kilometra długości - dokładnie 553 metry. Nie jest to główna ulica, jednak natężenie na niej jest tak duże, że pod koniec 2011 roku ZDM wprowadził na Bogusławskiego nową organizację ruchu. Od grudnia 2011 ulica Bogusławskiego stała się jednokierunkowa. Ruch odbywa się w kierunku północnym od Chociszewskiego do Sczanieckiej. Ulica Bogusławskiego na odcinku pomiędzy Sczanieckiej a Niegolewskich nadal jest dwukierunkowa.

Jest to ulica równoległa do Jarochowskiego i Kasprzaka, krzyżuje się z siedmioma ulicami (Chociszewskiego, Potworowskiego, Stablewskiego, Morawskiego, Sczanieckiej i Niegolewskich oraz uliczką znajdującą się na terenie Szpitala Św. Rodziny, która łączy się z ul. Jarochowskiego). Ulica Bogusławskiego prowadzi z południa na północ.

Bogusławski patronuje od 1920 roku

Jak czytamy w książce Zygmunta Zaleskiego "Nazwy ulic w Poznaniu" ulica ta została przejęta wraz z gminą święty Łazarz, 1 kwietnia 1900 roku, kiedy to ówczesna wieś Łazarz stała się dzielnicą Poznania.

Wojciech Bogusławski stał się patronem tej ulicy 5 stycznia 1920 roku. Za czasów niemieckich ulica ta nosiła nazwę Scharnhorsta.

Przy Bogusławskiego mieszczą się 23 budynki, a najwyższy numer to 34. Czy to matematyczna pomyłka? Ależ skąd. Różnica ta wynika z tego, że nie znajdziemy budynku pod adresem Bogusławskiego 20. Nie ma także kamienicy pod numerem 13. Nie ma również nieruchomości od numeru 5 do 9. Co ciekawe, kamienica obok "oczka" zamiast numeru 23 otrzymała numer 21a. Być może projektanci sądzili, że pod kolejnym numerem stanie kiedyś budynek, jednak do dziś nie ma także adresu Bogusławskiego 23.

Samotny wieżowiec postawiony 30 lat temu

Pod "szesnastką" mieści się 12-kondygnacyjny, w całości podpiwniczony wieżowiec, w którym znajduje się 40 mieszkań.

Jak czytamy na stronie internetowej Osiedla "Łazarz" Spółdzielni Mieszkaniowej Grunwald:
Posiada 1 klatkę schodową. Ławy fundamentowe żelbetowe i betonowe. Ściany piwniczne wylewane betonowe. Układ konstrukcyjny budynku szkieletowy żelbetowy z wypełnieniem z gazobetonu grubości 24 cm. Ściany działowe z cegły dziurawki. Stropy prefabrykowane. Klatki schodowe wykonane z elementów prefabrykowanych. Stropodach wentylowany z płyt korytkowych, opartych na ściankach ażurowych, kryty papą.
Stolarka okienna z PVC, drzwiowa drewniana. Mieszkania i klatki schodowe tynkowane. Piwnice bielone. Schody wykończone lastrico. W piwnicach posadzki betonowe. Z zewnątrz kondygnacje mieszkalne budynku ocieplone styropianem grubości 12 cm., tynkowane z cokołem z płukanego lastrico, przemalowanym farbą olejną. Podłoga balkonów cementowa, balustrady stalowe. Rynny, rury spustowe i zewnętrzne parapety oraz obróbki blacharskie z blachy ocynkowanej.

Wieżowiec został zbudowany w 1983 roku, jego kubatura wynosi 9372 m3, a powierzchnia budynku 3686 m2, powierzchnia zabudowy liczy 397,8 m2. Jest to najwyższy budynek w tym "fyrtlu". Osamotniony wieżowiec doskonale widać z każdego miejsca na Łazarzu.

Trzypiętrowe kamienice z lat 30-tych ubiegłego wieku

Przy ul. Bogusławskiego znajdują się przede wszystkim trzypiętrowe murowane kamienice zbudowane w latach 30. XX wieku. Do rejestru zabytków wpisane są budynki pod numerem 12/12a, 14, 18/18a/18b, 19a, 21/21a, 22, 24/24a, 26/26a, 27, 29, 30, 31 i 34.

Stoją przy niej aż trzy obiekty, które pomagają alergikom, leczą choroby urologiczne i inne

Można by powiedzieć ulica Bogusławskiego przychodniami stoi. Pod numerem 16a mieści się Centrum Alergologii, które działa tutaj od 1993 roku. W placówce tej wykonywane są przede wszystkim testy na różnego rodzaju uczulenia, a także badania spirometryczne, a nawet zabiegi chirurgiczne i usługi stomatologiczne.

Naprzeciwko mieści się jeden z budynków kompleksu przychodni pod adresem Kasprzaka 16, stanowiący wejście D. Od strony ulicy Bogusławskiego znajdują się m.in. laboratoria, gabinety podstawowej opieki zdrowotnej dla dorosłych i gabinety stomatologiczne.

Kilka metrów dalej znajduje się przychodnia urologiczna, stanowiąca część kompleksu Szpitala Św. Rodziny.

Tramwajowy "trójkąt"

Pomiędzy ulicą Morawskiego a Sczanieckiej można natrafić na zachowany fragment... torowiska tramwajowego. Co prawda ostatni tramwaj przejechał tędy równo 40 lat, jednak do dziś zachowane zostały tory, która stanowiły tzw. "trójkąt" do zawracania bimb.

Linia tramwajowa na ulicy Sczanieckiej powstała na Powszechną Wystawę Krajową, w 1928 roku. Tory zostały poprowadzone aż do ulicy Jarochowskiego, gdzie wybudowano pętlę pod samą bramą terenu PeWuKi. Stąd do Wielkiej można było dojechać "piątką", a już rok później "dziesiątką" na Rynek Wildecki.

W pierwszej połowie lat 30. ubiegłego wieku w związku z kryzysem gospodarczym, z ruchu wyłączone zostało torowisko tramwajowe powstałe na potrzeby PeWuKi. W latach 1935-1944 rozebrane zostaje torowisko na ulicy Jarochowskiego, wraz z pętlą. Pozostawiony zostaje tylko "trójkąt" do zawracania na ulicy Sczanieckiej i Bogusławskiego wraz z torowiskiem prowadzącym do ulicy Głogowskiej (ówczesnej Łazarskiej). Tramwaje zaczęły ponownie tędy jeździć od 1956 roku. Ze Sczanieckiej aż do pierwszej połowy lat 70. XX wieku można było dojechać tramwajem linii nr 14 na Starołękę oraz "jedenastką" na Winiary, a później również na Golęcin. Ostatecznie tramwaje na Sczanieckiej zostały wycofane w 1973 roku.

Powstają nowoczesne budynki. Pod "jedenastką" kółka do fotela

Przy ul. Bogusławskiego znajdziemy zbudowane w ciągu trzech ostatnich lat nowoczesne budynki mieszkaniowe. Pierwszy stoi przy skrzyżowaniu z ul. Sczanieckiej, kolejny wzdłuż ul. Morawskiego, na działce, gdzie znajdował się "Meblopol", zapewne wielu z nas było tutaj oglądać meble czy to do kuchni czy to do pokoju gościnnego. Nadal pod numerem 11 działa "gospodarstwo domowe", w którym możemy kupić np. kółka do fotela, które ostatnio się złamały przy przesuwaniu mebla, bo przyszli goście, albo klamkę, która akurat się złamała przy otwieraniu drzwi do szafki.

Patronuje jej aktor, śpiewak, reżyser, tłumacz i założyciel teatru

WOJCIECH ROMUALD BOGUSŁAWSKI - urodził się 9 kwietnia 1757 roku w Glinnie (gmina Suchy Las). Był aktorem, śpiewakiem operowym, reżyserem, pisarzem, tłumaczem (propagator ideologii oświecenia), pisarzem, reżyserem i śpiewakiem operowym. Pełnił funkcję dyrektora Teatru Narodowego w Warszawie i założył w Kaliszu teatr, który do dziś nosi jego imię.

Wojciech Bogusławski był synem Leopolda Andrzeja z Bogusławic, herbu Świnka, regenta ziemskiego poznańskiego a później grodzkiego krakowskiego, dziedzica Glinna z Okalewem, i jego żony Anny Teresy Linowskiej, córki Stanisława, podstolego wschowskiego.

Od 1769 roku kształcił się w kolegium pijarów w Warszawie, od 20 listopada 1770 w Akademii Krakowskiej, rok później w Szkołach Nowodworskich. Przebywał na dworze biskupa krakowskiego Kajetana Sołtyka. W wrześniu 1775 roku wstąpił jako kadet pułkowy do gwardii pieszej litewskiej. Wystąpił z wojska 24 lutego 1778 r. w stopniu podchorążego.

W kwietniu 1778 roku zadebiutował jako aktor, śpiewak operowy i autor dramatyczny w teatrze publicznym w Warszawie. W 1781 roku przeniósł się do teatru lwowskiego, jednak dwa lata później powraca do Polski. Najpierw zostaje dyrektorem Teatru Narodowego w Warszawie (pełni tą funkcję w latach 1783–1785, 1790–1794 i 1799–1814), a później w Poznaniu uzyskuje przywilej na teatr polski w Poznaniu. W sierpniu 1784 zorganizował występy teatralne podczas sejmu w Grodnie. W lutym 1785 przeniósł się do Wilna, skąd organizował stałe wyjazdy do Grodna, Dubna i Lwowa. Na wezwanie króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w lutym 1790 objął ponownie scenę warszawską, wystawiając sztuki patriotyczne.

W 1794 r. należał do sprzysiężenia kościuszkowskiego. W tym samym roku opuszcza Warszawę, gdzie przenosi się do Lwowa i tam kontynuuje działalność teatralną, wystawiając m.in. swoją operę Krakowiacy i Górale (utwór cieszył się tam wielką popularnością, był nieustannie aktualizowany, przerabiany i wystawiany pod różnymi tytułami).W 1799 r. po raz kolejny wraca do Warszawy, gdzie kierował teatrem przez następne 14 lat. W 1801 z własnych funduszy wybudował teatr w Kaliszu i prowadził tam działalność teatralną do 1823 roku.

20 listopada 1827 r. wystąpił po raz ostatni na scenie w komedii "Koszyk wiśni". Wojciech Bogusławski zmarł 23 lipca 1829 r. w Warszawie. Był żonaty i miał trójkę dzieci (Rozalię, Teodora i Stanisława).

Ciekawostki:

• ulica Bogusławskiego znajduje się praktycznie w każdym dużym mieście
• w Kaliszu przy pl. Wojciecha Bogusławskiego znajduje się Teatr im. Wojciecha Bogusławskiego, założony w 1801 roku przez samego... Wojciecha Bogusławskiego
• Teatr im. Wojciecha Bogusławskiego działał również w latach 1921-1926 przy ul. Hipotecznej w Warszawie
• przy ul. Żelaznej 97 na warszawskiej Woli znajduje się Pałac Bogusławskiego Sala Bogusławskiego mieści się w Teatrze Narodowym w Warszawie
• "Bogusławskiego" - to nazwa przystanku tramwajowego i autobusowego na Wawrzyszewie w dzielnicy Warszawa Bielany.

Opracowanie na podstawie - źródła:

• Wikipedia
• Zygmunt Zaleski, Nazwy ulic w Poznaniu, Magistrat Stołeczny Miasta Poznania, 1926
• "Spis zabytków architektury", Wydawnictwo Miejskie, Poznań 2004
• strona internetowa Osiedla "Łazarz" Spółdzielni Mieszkaniowej "Grunwald"
• strona internetowa Urzędu Miasta Poznania
• Wykaz dróg, Zarząd Dróg Miejskich

Fot: Bolesław Kotkowski/www.repoznan2012.pl - widok na budowaną przychodnię (3), Janusz Ludwiczak

ZOBACZ TAKŻE: Bogusławskiego stała się jednokierunkowa

ZOBACZ TAKŻE: Od 1,5 roku nie mają jeszcze nowej euroskrzynki

ZOBACZ TAKŻE: Sczanieckiej pojedzie znów tramwaj?