Spacer po Łazarzu - patroni naszych ulic, Reportaże, Ciekawostki

Ma układ w kształcie odwróconej litery L, zwała się Westweg - ul. Zachodnia

13-12-2015 17:52   Janusz Ludwiczak

Ulica ta ma 268 metrów długości. Po raz pierwszy fragment tej ulicy pojawia się na planie Poznania w 1892 roku, jednak oficjalną nazwę otrzymała w połowie lat 30. XX wieku. W 83 odcinku z cyklu "Spacer po Łazarzu - patroni naszych ulic" zaglądamy na Zachodnią.

Ulica Zachodnia:

• Długość: 268 m
• Kod pocztowy: 60-701
• Urząd pocztowy: obszar doręczeń i najbliższa poczta- UP Poznań 2 (ul. Głogowska 17)
• Ilość budynków: 6
• Najwyższy numer: 4 i 15
• Status drogi: gminna/dojazdowa, układ uzupełniający
• Komunikacja miejska: TRAM - 12,14,19, BUS - 45
• Parafia: Michała Archanioła (ul. Stolarska 7)
• Obwód wyborczy: komisja nr 49, Zespół Szkół Handlowych (ul. Śniadeckich 54/58)
• Obwód szkół: Szkoła Podstawowa nr 9 (ul. Łukaszewicza 9/13), Gimnazjum nr 51ul. Potockiej 38
• Policja: Komisariat Poznań-Grunwald (ul. Rycerska), rewir III, rejon dzielnicowych 31.

Między pocztą a Dworcem Zachodnim

Ulica Zachodnia to króciutka uliczka, prowadząca wzdłuż Dworca Zachodniego, Poczty Głównej i przystanku PeSTki. Ulica w kształcie odwróconej litery L odbiega od ulicy Głogowskiej. Ma 268 metrów długości. Swoje oblicze zupełnie zmieniła dzięki przedłużeniu trasy PeSTki, czyli Poznańskiego Szybkiego Tramwaju do Dworca Zachodniego i dalej do ulicy Głogowskiej.

Wytyczona w 1892 roku, nazwana w połowie lat 30. XX wieku. Mieścił się tutaj szpital wojskowy

Ulica Zachodnia ukryta na tyłach poczty łazarskiej, otrzymała swą obecną nazwę dopiero po roku 1918, gdy wzbogaciła się większą zabudową. Wtedy też powstał przy niej zakaźny szpital wojskowy. W roku 1866 urządzono tu dworzec kolejowy Marchijski lub Frankfurcki, stąd odchodziły pociągi w kierunku Berlina – pisze Zbigniew Zakrzewski w książce "Ulicami mojego Poznania. Przechadzki z lat 1918-1939".

Po raz pierwszy fragment tej ulicy pojawia się na planie Poznania w 1892 roku. Jednak oficjalnie nazwa ulicy "Zachodnia" pojawia się w 1935 roku. W czasie II wojny światowej ulica ta zostaje przemianowana na Westweg.

Zajrzyjmy jeszcze na sąsiednią uliczkę odbiegającą od ulicy Głogowskiej, prowadzącą wzdłuż gmachu Urzędu Pocztowego "Poznań 2". Uliczka ta również zostaje wytyczona w 1892 roku, a w 1897 roku otrzymuję nazwę Central Strasse (ulica Centralna), zapewne od pobliskiego Dworca Centralnego. 12 kwietnia 1920 r. przemianowana zostaje na Odskok i obowiązuje do 1935 r., do momentu gdy wprowadzona zostaje nazwa: Zachodnia. Możliwe więc, że uliczka ta stanowi odbieg od ulicy Głogowskiej lub jest częścią Zachodniej.

Do skreślenia ulicy z mapy Poznania przyczyniły się prowadzone w latach 1926-1927 roboty poszerzające ulicę Głogowską. W ich rezultacie znikły rozebrane niepozorne zabudowania z pruskiego muru, w tym szkoły powszechnej, oddzielające Odskok od Głogowskiej. Po stronie wschodniej Odskoku mieściły się placówki usługowe. Organizacja charytatywna prowadziła na stacji "misję ochrony kobiet", a w domu przy Odskoku młode dziewczyny zatrzymujące się na dworcu w przejeździe przez Poznań mogły przenocować w schronisku. W pobliżu mieściło się kino Tęcza. Obok restaurator Henryk Hałas zapewniał: "Gdy zjeść smacznie tanio chcesz, do Hałasa, gościu spiesz" – zauważa Zbigniew Zakrzewski w swojej książce "Ulicami mojego Poznania".

Dworzec Łazarski, który stał się Zachodnim

Jego administracyjny adres to Głogowska 15, lecz jest to pierwszy budynek znajdujący się przy tej ulicy. Mowa o Dworcu Zachodnim.

W latach 1900-1904 roku u wylotu tunelu łączącego perony od strony ul. Głogowskiej zbudowano niewielki budynek nazywany Dworcem Łazarskim, w pobliżu dawnego Dworca Marchijskiego. Obiekt istniał do 1927 roku, kiedy to w związku z przygotowaniami do Powszechnej Wystawy Krajowej wzniesiono według projektu Władysława Czarneckiego istniejący do dziś Dworzec Zachodni.

Budynek Dworca Zachodniego oprócz niewielkich zmian dokonanych w trakcie odbudowy ze zniszczeń wojennych i późniejszych modernizacji wnętrza zachował swój pierwotny, klasycystyczny wygląd. W 1978 roku obiekt został wpisany do rejestru zabytków, a w latach 1992-1996 został odnowiony.

Od grudnia 2011 do lutego 2013 r. prowadzony był kolejny remont Dworca Zachodniego. W związku z przedłużeniem Poznańskiego Szybkiego Tramwaju, tzw. PeSTki poszerzono przejście podziemne, łączące peron 6 z Dworcem Zachodnim, wybudowano tunel do stacji PST. Zamontowano również dwie windy w miejscu, gdzie znajdowały się toalety oraz schody ruchome, które będą prowadzić z przejścia podziemnego na Dworzec Zachodni oraz przystanek szybkiego tramwaju.

W kwietniu 2012 roku inwestycja została na chwilę wstrzymana, gdyż okazało się, że budynek Dworca Zachodniego ma bardzo płytkie fundamenty, a niektóre cegły są osmolone i ułożone nierówno. Zabytkowy budynek mógłby w każdej chwili runąć. Wykonawca zastosował metodę mikropalowania, czyli wzmocnienia istniejących fundamentów. Na czas prowadzonych prac jeden tor był wyłączony z ruchu kolejowego, a piesi aby dostać się z ulicy Głogowskiej na Dworzec Główny oraz na perony podróżni musieli chodzić trasą okrężną - obejść lewą stroną budynek Dworca Zachodniego, a następnie przejść tymczasowym przejściem do peronu 6.

Poczta, zwana "Dworcówką" ma 100 lat

Przy zbiegu Głogowskiej 17 i Zachodniej ponad 100 lat temu, w kwietniu 1913 roku tuż obok Dworca Zachodniego otwarty został Cesarski Urząd Pocztowy Poznań 3 Dworcowy (dawniej Poczta Główna, obecnie Urząd Pocztowy Poznań 2).

Neorenesansowy gmach Urzędu Przewozu Poczty tuż przy Dworcu Zachodnim wznieśli Prusacy w 1912 r. Niestety autor projektu ani jego wykonawca nie są znani. Obszerny, nowocześnie zaprojektowany budynek odpowiadał wówczas wszelkim normom, by pełnić funkcję węzła komunikacji pocztowej.

Budynek składa się z dwóch skrzydeł połączonych od południa szerokim skrzydłem poprzecznym, biegnącym po odcinku okręgu. Wejście główne do budynku zaakcentowane parterową dobudówką z charakterystycznym ryzalitem, nakrytym niewielką kopułą. Obiekt posiada niezwykle bogaty wystrój architektoniczny w formie dekoracyjnych szczytów, rozbudowanych gzymsów oraz portali i obramień okiennych.

W latach 80. do budynku dobudowano nową część, wykonaną ze szkła i stali, których autorem są Jacek Najgrakowski, Danuta Kopczyńska-Rut i Janusz Dubicki.

Z okazji setnych urodzin w holu poczty przy ul. Głogowskiej 17 można było oglądać jubileuszową wystawę, na której prezentowane były m.in. stare wagi i datowniki pocztowe, okolicznościowe kartki i stemple związane z historią budynku, a także historyczne mapy i zdjęcia. Udostępniona została również kronika urzędu pocztowego. Poczta przy Dworcu Zachodnim, zwana "dworcówką" czynna jest całą dobę.

Peron 7, który stał się stacją PeSTki

Już w 1928 roku pojawiły się pierwsze plany powstania Poznańskiego Szybkiego Tramwaju, który miał z Winiar po torach kolejowych dojeżdżać do Lubonia. W pierwszej połowie XX wieku sądzono, że szybki tramwaj będzie mieć aż 27 km i prowadzić będzie z Lubonia do Owińsk przez Winogrady, Piątkowo i Morasko. Po wojnie w 1945 roku powrócono do śmiałej koncepcji planując przebieg trasy albo po wydzielonym torowisku na powierzchni albo w tunelu. Trzeba było jednak następnych dziesięcioleci, żeby projekt doczekał się realizacji. W 1978 r. założono, że tramwaj pojedzie z Dworca Zachodniego na Morasko.

Plany poprowadzenia PeSTki do Dworca Zachodniego zaczęto realizować po 32 latach. grudniu 2010 r. podpisano umowę o dofinansowanie projektu "Przedłużenie trasy PST do Dworca Zachodniego". Inwestycja miała zostać zrealizowana do Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej. Na Euro 2012 niestety nie zdążono, na skutek unieważnienia przetargu z powodu zbyt wysokich cen oferentów. W końcu w lipcu 2011 r. podpisano umowę z krakowską firmą ZUE S.A, która za przedłużenie trasy szybkiego tramwaju do Dworca Zachodniego złożyła ofertę na kwotę 94 mln zł, o 31 mln zł mniej, niż zakładał to poprzedni przetarg, który unieważniono.

Budowa PeSTki do Dworca Zachodniego ruszyła w sierpniu 2011 r. W ramach inwestycji wyburzono część budynków wzdłuż ulicy Zachodniej, zlikwidowano kolejowy peron 7 i wyremontowano samą ulicę Zachodnią. Łącznie inwestycja wraz z budową tunelu na Dworcu Zachodnim kosztowała ponad 131 mln zł i zakończyła się pod koniec sierpnia 2013 r.

Dzięki przedłużonej PeSTce do Dworca Zachodniego i ul. Głogowskiej polepszył się dojazd z Łazarza i Centrum na Winogrady i Piątkowo. Dojazd z Łazarza na Piątkowo stał się krótszy od 5 do 10 minut. W ramach inwestycji wybudowano również przejście podziemne, a także windy i schody ruchome do przystanku PST oraz na Dworzec Zachodni.

Opracowanie na podstawie - źródła:

• Wikipedia
• Zbigniew Zakrzewski, Ulicami mojego Poznania. Przechadzki z lat 1918-1939, Poznań, Wydaw. Poznańskie, 1985
• System Informacji Przestrzennej - wykaz ZGiKM Geopoz
• wykaz dróg, Zarząd Dróg Miejskich
• lazarz.pl - materiały własne

Map. Biblioteka Uniwersytecka (plan miasta z 1897, 1910, 1931 i 1940 r.), Fot: Janusz Ludwiczak

ZOBACZ TAKŻE: Budowa PeSTki miesiąc po miesiącu {GALERIA ZDJĘĆ}

ZOBACZ TAKŻE: PeSTka już od 2 lat dojeżdża do Dworca Zachodniego. Tramwaje nocne pojadą Głogowską?

ZOBACZ TAKŻE: Była parada, orkiestra, tort i grochówka - PeSTka do Dworca Zachodniego otwarta {WIDEO}

ZOBACZ TAKŻE: Ma 2,3 km długości, kiedyś nazywała się Łazarską {WIDEO}

ZOBACZ TAKŻE: Spacer po Łazarzu - patroni naszych ulic