Spacer po Łazarzu - patroni naszych ulic, Reportaże, Ciekawostki

Początkowo zwała się Parkową. Mieściło się tutaj kino, apteka i szkoła męska

28-06-2015 09:30   Janusz Ludwiczak

Zobacz komentarze (2) * Skomentuj

Ulica ta została wytyczona w 1897 roku. Początkowo nosiła nazwę Parkstrasse (Parkowa), zapewne od pobliskiego Parku Wilsona. Najstarsze kamienice przy tej ulicy - pod numerem 3, 3a i 12 tej ulicy mają 117 lat. Przed wojną pod dziewiątką znajdowała się apteka Św. Łazarza, a w innej kamienicy w okresie międzywojennym działało kino "Wilson". Z kolei budynek pod numerem 12 został zbudowany dla powszechnej szkoły męskiej. W 73 odcinku z cyklu "Spacer po Łazarzu - patroni naszych ulic" zaglądamy na Strusia.

Ulica Strusia:

• Długość: 175 m
• Kod pocztowy: 60-711
• Urząd pocztowy: obszar doręczeń - UP Poznań 2 (ul. Głogowska 17), najbliższa poczta - FUP Poznań 2 (Rynek Łazarski 7)
• Ilość budynków: 12
• Najwyższy numer: 12
• Status drogi: gminna/lokalna, układ uzupełniający
• Komunikacja miejska: brak
• Parafia: Parafia Św. Anny (ul. Matejki 42/Limanowskiego 13)
• Obwód wyborczy: komisja nr 46 i 48, Szkoła Podstawowa nr 9 (ul. Łukaszewicza 9/13)
• Obwód szkół: Szkoła Podstawowa nr 9 (ul. Łukaszewicza 9/13), Gimnazjum nr 51 (ul. Potockiej 38)
• Policja: Komisariat Poznań-Grunwald (ul. Rycerska), rewir III, rejon dzielnicowych 31, 32.

Ma 175 metrów długości

Ulica Strusia prowadzi ze wschodu na zachód. Łączy główną arterię Łazarza - Głogowską z ulicą Graniczną. Przecina ją ulica Małeckiego. Jest to ulica jednokierunkowa, przejazd odbywa się od Głogowskiej w kierunku Małeckiego i Granicznej.

Pierwotnie była Parkową

Ulica ta została wytyczona w 1897 roku. Początkowo nosiła nazwę Parkstrasse (Parkowa), zapewne od pobliskiego Parku Wilsona. 5 stycznia 1920 roku przemianowano ją na Józefa Strusia. W 1939 roku Niemcy zmienili nazwę ulicy znów na Park Strasse. Po II wojnie światowej z powrotem przywrócono polską nazwę - Strusia.

Docelowo ulica Strusia miała łączyć się z Calliera, jednak planów tych nie udało się zrealizować.

Najstarszy budynek ma 117 lat

Pod numerem 3 i 3a znajduje się neogotycka kamienica, powstała w latach 1898-1900. Pięciokondygnacyjny budynek został zbudowany dla pochodzącej z Berlina Margarety Grüder. Charakteryzuje się mocno plastyczną, rozedrganą fasadą z licznymi wykuszami i arkadami. Kamienica, którą zaprojektowali Herman Böhmer i Paul Preul została wybudowana w stylu eklektycznym, nawiązuje do form gotyckich. Wyróżnia ją oryginalna ceglana fasada, z biegnącymi przez całą szerokość balkonami osadzonymi na machikułowych wspornikach. W 1935 r. należała do Oskara Stillera, podobnie jak większość domów przy tej ulicy. Z tej samej epoki pochodzi również neogotycki budynek znajdujący się naprzeciwko, ale o nim za chwilę.

W podobnym czasie, ok. 1900 roku powstały kamienice pod numerem 6 i 9. W 1902 roku zbudowano dom pod numerem 5 według projektu architekta Leona Eckerta.

W rejestrze zabytków znajduje się jeszcze budynek pod numerem 7 pochodzący z lat 1910-1915.

Mieściła się tutaj Apteka Św. Łazarza, kino "Wilson". Niegdyś telewizja, teraz konsulat

Na rogu ulic Strusia i Małeckiego w okresie międzywojennym mieściło się małe kino "Wilson". Obecnie znajduje się tam pub "Kominek".

W kamienicy przy ul. Strusia 9 przed wojną znajdowała się Apteka Św. Łazarza, która obecnie mieści się przy ul. Głogowskiej 107.

Pod dziesiątym mieszkał profesor językoznawstwa i slawistyki Edward Klich, interesujący się głównie etymologią i fonetyką. Na początku wojny aresztowany, zginął w Forcie VII – pisze Zbigniew Zakrzewski w książce "Ulicami mojego Poznania. Przechadzki z lat 1918-1939".

W tej samej kamienicy swoją siedzibę miała Telewizja Poznań (TVP Poznań). Obecnie mieści się tutaj konsulat honorowy Królestwa Danii.

Z kolei kamienica pod numerem 11 była jedną z pierwszych, z której mieszkańcy zostali wyrzuceni przez "czyścicieli kamienic". Obecnie znajduje się tutaj prywatny akademik i hostel.

Szkoła męska, później Politechnika, teraz dyskont

Obok, pod "dwunastką" znajduje się neogotycki budynek z 1898 r. Został on zbudowany na potrzeby powszechnej szkoły męskiej im. Antoniego Małeckiego. Obiekt przebudowano po 1945 roku w wyniku zniszczeń wojennych. Później mieścił się tutaj Wydział Architektury Politechniki Poznańskiej. W 2010 roku uczelnia czterokrotnie próbowała sprzedać nieruchomość. Dwa lata później za ponad 4 mln zł budynek kupiła spółka Jeronimo Martins Polska, która w marcu 2013 roku otworzyła dyskont sieci Biedronka.

Patronuje jej burmistrz i lekarz medycyny z XVI w.

JÓZEF STRUŚ - humanista, tłumacz, nadworny lekarz Zygmunta Starego i Zygmunta Augusta, burmistrz Poznania, naukowiec wsławiony badaniami tętna.

Urodził się w roku 1510, w rodzinie poznańskich mieszczan. Jego rodzicami byli Mikołaj (piwowar, mielcarz i słodownik) i Elżbieta z Bedermannow, córka poznańskiego burmistrza. Dwukrotnie żonaty: w latach 1543-1552 z Polikseną Ungrówną, a od maja 1554 do swojej śmierci z Katarzyną Sztorchówną. Obie były córkami zamożnych, poznańskich patrycjuszy. Oba małżeństwa były bezdzietne.

Naukę rozpoczął w szkole miejskiej przy kolegiacie Marii Magdaleny, następnie w Akademii Lubrańskiego. W latach 1525-1529 odbył studia lekarskie na Akademii Krakowskiej. Z tego okresu jego życia pochodzi poemat poświęcony jego wykładowcy - Cyprianowi z Łowicza. Po uzyskaniu tytułu bakałarza wrócił na krótko do Poznania, aby wysłuchać wykładów wybitnego humanisty - Krzysztofa Hegendorfera. Podczas tego pobytu zbliżył się do najpotężniejszego wielkopolskiego rodu magnackiego Górków oraz dworu arcybiskupa gnieźnieńskiego Jana Latalskiego, którym poświęcił kilka utworów. Napisał również komentarze do Astrologii Lukiana z Samosaty. W 1531 uzyskał na krakowskiej uczelni tytuł magistra. A w 1532 rozpoczął studia na Uniwersytecie w Padwie. Podczas studiów rozpoczął tłumaczenie dzieł Galena i Hipokratesa, jeszcze w trakcie studiów w 1535 nadano mu godność wicerektora uniwersytetu, a pod koniec tego samego roku, po zdanych egzaminach, uzyskał tytuł doktora i profesora nadzwyczajnego medycyny teoretycznej.

Wykładał ją w Padwie do 1537, kiedy to zakończył studia, opierając się głównie na tłumaczonym przez siebie Galenie. Rozpoczął również badania nad tętnem. W 1537 na prośbę J. Chojeńskiego - kanclerza Uniwersytetu Krakowskiego wrócił do Krakowa, gdzie podjął wykłady, jednak gdy po śmierci kanclerza i zwolnieniu przez to katedry medycyny nie otrzymał jej przeniósł się do Poznania, gdzie został lekarzem Andrzeja Górki.

Następnie polecony przez Górkę Zygmuntowi Staremu udał się z jego córką, księżniczką Izabelą Jagiellonką, narzeczoną Jana Zápolyi na dwór węgierski. Prowadził tam praktykę lekarską, tłumaczył dalsze dzieła Galena, które wydał w Wenecji oraz prowadził dalsze badania nad tętnem. Następnie przez pewien czas był zarządcą jednej z węgierskich prowincji. Po powrocie do Polski posłował z Andrzejem Górką na dworze Tureckim, gdzie również praktykował, lecząc sułtana Sulejmana I Wspaniałego.

W 1541 wrócił do Poznania, choć w dalszym ciągu podróżował po kraju i Europie wraz z A. Górką (posłował m.in. na sejmy). W tym czasie zakupił w mieście kilka nieruchomości co uczyniło go jednym z najbogatszych patrycjuszy. W 1555 w drukarni Oporina, w Bazylei wydał wynik 20-letnich badań: Sphygmicae artis iam mille ducentos annos perditae et desideratae libri V., w którym wyróżnił podstawowe pięć typów tętna, ich znaczenie diagnostyczne oraz zaznaczył wpływ temperatury i stanu nerwowego na tętno. Później z tego traktatu korzystał w swych pracach William Harvey. Sława jaką zdobył J. Struś sprawiła, że w latach 1557/1558 i 1558/1559 wybierano go na burmistrza Poznania. W 1559 został nadwornym lekarzem króla Zygmunta II Augusta. Określany jako najsławniejszy w swym czasie lekarz w Europie, którym Akademia Padewska się szczyciła, że w niej był profesorem publicznym nauki lekarskiej; a Filip II - król hiszpański, kilka razy rady jego zasięgał.

Zmarł 16 marca 1568 r. na dżumę zaraziwszy się nią podczas niesienia pomocy ubogiej ludności w czasie epidemii.

Ciekawostki:
Ulica Strusia znajduje się także w Warszawie, natomiast w Krakowie mieści się osiedle im. Strusia.

Opracowanie na podstawie - źródła:

• Wikipedia
• Zbigniew Zakrzewski, Ulicami mojego Poznania. Przechadzki z lat 1918-1939, Poznań, Wyd. Poznańskie, 1985
• Zygmunt Zaleski, "Nazwy ulic w Poznaniu", Magistrat Stołeczny Miasta Poznania, 1926
• "Spis zabytków architektury", Wydawnictwo Miejskie, Poznań 2004
• Praca zbiorowa, Atlas architektury Poznania, Wydawnictwo Miejskie, Poznań, 2008, s.265, ISBN 978-83-7503-058-7
• System Informacji Przestrzennej - wykaz ZGiKM Geopoz
• wykaz dróg, Zarząd Dróg Miejskich
• lazarz.pl - materiały własne

Fot: Janusz Ludwiczak

ZOBACZ TAKŻE: Powstała w miejscu polnej drogi otoczonej przez łąki i stawy. Nosiła nazwę Książęca - ul. Małeckiego

ZOBACZ TAKŻE: Wyznaczała granicę gminy Św. Łazarz z Wildą. Znajdował się tutaj Browar Krotoszyński

ZOBACZ TAKŻE: Jedna z pierwszych fabryk krówek. Pod "trójką" najstarszy zakład fryzjerski, z 119-letnią tradycją

ZOBACZ TAKŻE: Spacer po Łazarzu - patroni naszych ulic