Most, który powinien być wiaduktem Dworcowym - .:LAZARZ.PL->poznański portal dzielnicowy:. Łazarz w z@sięgu myszki

Spacer po Łazarzu - patroni naszych ulic, Reportaże, Komunikacja, Ciekawostki

Most, który powinien być wiaduktem Dworcowym

13-05-2014 11:32 Janusz Ludwiczak

Jego początki sięgają 1908 roku. 20 lat temu został wpisany do rejestru zabytków. Ma 203 metry długości i prowadzi nad linią kolejową - mowa o Moście Dworcowym, który opisujemy w kolejnym odcinku z cyklu "Spacer po Łazarzu - patroni naszych ulic".

Wiadukt Dworcowy

Okazuje się, że Most Dworcowy powinien nosić nazwę Wiadukt Dworcowy. Dlaczego? Jak czytamy w encyklopedii most jest to budowla inżynierska wznoszona w celu przeprowadzenia ciągu komunikacyjnego nad przeszkodą (rzeką, doliną, zatoką, cieśniną). Natomiast wiadukt jest to przeprawa nad linią kolejową, drogą czy doliną. Wiadukty budowane są podobnie jak mosty, z wykorzystaniem podobnych rozwiązań konstrukcyjnych i materiałowych.

W Poznaniu konstrukcję nad torami kolejowymi i ulicą Dworcową nazwano jednak Mostem Dworcowym, podobnie jak stało się to w przypadku Mostu Teatralnego i Mostu Uniwersyteckiego.

Ma 203 metry długości

Most Dworcowy przebiega nad liniami kolejowymi nr 3 (Warszawa Zachodnia - Kunowice), 351 (Poznań Główny - Szczecin Główny) i 354 (do Piły) oraz nad ulicą Dworcową. Składa się z dwóch wiaduktów, które mają 203 metry długości. Wiadukt północy składa się z trzech pasów ruchu i ciągu pieszego, wiadukt południowy z dwóch nitek w kierunku Rataj, dwutorowej linii tramwajowej i chodnika dla pieszych.

Most Dworcowy stanowi przedłużenie ul. Stanisława Matyi (dawniejszej ul. Towarowej), łączy się z ulicą Głogowską i Roosevelta. Znajduje się w ciągu I ramy komunikacyjnej.

Jego początki sięgają 1908 roku

106 lat temu, w 1908 roku rozpoczęła się budowa pierwszego Mostu Dworcowego. Obiekt oddano do użytku dwa lata później. 5 września 1910 roku uruchomiono również trasę tramwajową prowadzącą przez Most Dworcowy. Ówczesny dziesięcioprzęsłowy Most Dworcowy został zrealizowany przez berlińską firmę Breest & Co. Wiadukt o konstrukcji nośnej ze stalowych belek gerberowskich miał 203 metry długości i 18 metrów szerokości.

W zeszłym stuleciu jeszcze go tutaj nie było, natomiast w tym samym miejscu stał, rozpięty nad torami, wysoki most dla pieszych, którym można było dostać się na dworzec schodami od strony ulicy Głogowskiej, znajdującej się wówczas na jednym poziomie z torami. Zejścia z tego mostu w kierunku wschodnim, ku ulicy Towarowej i Wildzie nie było. Obecny Most Dworcowy, przed dwudziestu laty został przebudowany. Jednocześnie trzeba było na krańcu dawnego cmentarza stworzyć nasyp, wznoszący się w kierunku zachodnim, by osiągnąć połączenie Towarowej z mostem. Przechodzień, podążając trotuarem północną stroną owego nasypu i spoglądając w prawo, zechce przyjąć, że obejmie wzrokiem ziemię mogił i nagrobków - pisze Zbigniew Zakrzewski w książce "Ulicami mojego Poznania. Przechadzki z lat 1918-1939".

W latach 1961-1962 przeprowadzono kapitalny remont wiaduktu, w trakcie którego poszerzono na całej długości płytę pomostową oraz rozbudowano dwa pierwsze przęsła od strony ul. Roosevelta. Zmodyfikowano także układ statyczny dźwigarów nośnych. Równocześnie na początku lat 60. XX wieku wybudowano tory tramwajowe w ciągu ulicy Towarowej. Pierwotnie trasa ta miała funkcjonować do czasu zakończenia budowy nowego Mostu Dworcowego, jednak torowisko na Towarowej pozostawiono do dziś.

W trakcie elektryfikacji dworca w 1963 r. podniesiono o 0,5 m płytę pomostową. Jego konstrukcja nośna była wykonana z nitowanych dźwigarów blachownicowych, natomiast nowsze elementy były spawane.

Pod koniec lat 80. rozpoczęto budowę równoległego wiaduktu żelbetowego, który oddano do użytku 22 grudnia 1992 roku i przeznaczono dla ruchu samochodowego w kierunku Międzynarodowych Targów Poznańskich i ul. Roosevelta.

W 1996 roku ze względu na pogarszający się stan techniczny zamknięto wiadukt południowy (wraz z trasą tramwajową).

Dwa lata później oddano do użytku nowy Most Dworcowy, zaprojektowany w pracowni architektonicznej Ewy i Stanisława Sipińskich. Obiekt wybudowało poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Komunikacyjnych (obecnie Foroco S.A.). Wiadukt o długości 203,22 m i szerokości 20,3 m wyposażono w dwie windy i schody wyłożone kamieniem granitowym, ściany boczne oblicowano piaskowcem.

Obiekt stanowi wieloprzęsłowa skrzynkowa konstrukcja stalowa zespolona z płytą żelbetową. Ciężar łączny konstrukcji wiaduktu wynosi 885 ton. W ramach inwestycji przebudowano ramę stalową i podpory żelbetowe wraz z zabytkowym wystrojem architektonicznym.

Z dziesięciu przęseł zabytkowych zachowały się trzy nad ul. Dworcową oraz podpory, które poddano generalnej renowacji. Pozostałe przęsła zabytkowego wiaduktu zostały rozebrane i zastąpione nową, stalową konstrukcją skrzynkową, połączona z jednościankowymi belkami skrajnymi. W ramach modernizacji wykonano dwie nowe podpory, wymieniono podpory wahaczowe, przebudowano schody prowadzące od ul. Dworcowej na wiadukt oraz wybudowano dźwigi dla niepełnosprawnych. Na podstawie danych ikonograficznych wykonano nowe balustrady i inne elementy wyposażenia nawiązujące do historycznego rozwiązania, jednocześnie podkreślające przestrzenne walory obiektu. Wykonano również schody zewnętrzne, torowisko tramwajowe oraz nawierzchnię drogową na wiadukcie i dojazdach. Ponadto wyremontowano tory kolejowe pod wiaduktem, przebudowano linię srk, sieć trakcyjną PKP i MPK.

W 1999 roku Most Dworcowy został nagrodzony w konkursie "Dzieło Mostowe Roku" w kategorii za rehabilitację konstrukcji mostowej.

20 lat temu został zabytkiem

Jest wiele mało znanych zabytków w Poznaniu: ślad kolei średzkiej na Ratajach, Łazienki nadwarciańskie, Mauzoleum Mielochów na Majakowskiego. Dokładnie 20 lat temu 19 kwietnia 1993 roku do rejestru zabytków pod numerem A.413 został wpisany Most Dworcowy - wskazuje Ryszard Grobelny, prezydent Poznania.

Zdarzały się tutaj samobójstwa

Wiosną 1937 roku wydarzył się tu tragiczny wypadek. Późnym wieczorem jakiś mężczyzna skoczył z mostu w samobójczych zamiarach akurat na nadjeżdżający z Warszawy pociąg osobowy. Odrzucony przez ten pociąg na tor sąsiedni, dostał się tam pod koła manewrującego właśnie parowozu i zmarł natychmiast - wspomina Zbigniew Zakrzewski w swojej publikacji zatytułowanej "Ulicami mojego Poznania. Przechadzki z lat 1918-1939".

Biały rower, który upamiętnia śmiertelnie potrąconą rowerzystkę

1 kwietnia 2010 r. ok. godz. 19:30 27-letni Michał N., kierowca BMW jadąc Mostem Dworcowym najechał na 27-letnią rowerzystkę. Kobieta nie przeżyła wypadku.

W listopadzie 2011 r. Sąd Rejonowy w Poznaniu skazał sprawcę wypadku na karę 2,5 roku pozbawienia wolności. Według biegłych kierowca przekroczył dopuszczalną prędkość. W chwili wypadku kierowca jechał ponad 80 km/h, a na Moście Dworcowym obowiązuje ograniczenie prędkości do 50 km/h. 21 marca 2012 r. odbyła się rozprawa apelacyjna w sądzie drugiej instancji. Sąd Okręgowy skazał 27-letniego Michała N. na 5 lat więzienia i 6 lat zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych. Wyrok jest prawomocny.

W pobliżu miejsca, w którym zdarzył się wypadek znajduje się "ghost bike", czyli biały rower, który upamiętnia to tragiczne zdarzenie.

Podwyższono o półtora metra

Na przełomie 2012 i 2013 roku w związku z budową dróg dojazdowych do Zintegrowanego Centrum Komunikacyjnego - centrum handlowego Poznań City Center i dworca autobusowego PKS przebudowano ulicę Matyi wraz ze skrzyżowaniem z ul. Towarową. Równocześnie podwyższono o półtora metra fragment Mostu Dworcowego i ul. Matyi.

Podnoszenie o półtora metra ulicy Matyi wynika m.in. z budowy nowego przystanku tramwajowego i przejścia podziemnego przy skrzyżowaniu z ul. Towarową - powiedział Przemysław Terlecki, rzecznik inwestora, firmy TriGranit.

Podczas prac remontowych ruch tramwajowy odbywał się normalnie, jednak utworzono "mijankę", a bimby jeździły wahadłowo jednym torem pomiędzy ul. Głogowską a ul. Przemysłową.

Walka o przejście naziemne, które skróciłoby drogę na dworzec Poznań Główny

Już w 2011 r. członkowie Stowarzyszenia Inwestycje dla Poznania apelowali, by przy skrzyżowaniu ulic Towarowej, Matyi i Mostu Dworcowego powstało przejście dla pieszych, które prowadziłoby do nowego dworca PKP i PKS. Komisja Bezpieczeństwa Ruchu, w skład której wchodzą przedstawiciele ZDM, MPK, ZTM, Straży Miejskiej i policyjnej "drogówki" nie zgodziła się na utworzenie przejścia dla pieszych, które miało powstać przy Moście Dworcowym i prowadzić do nowego dworca PKS i PKP.

W dniu 9 maja 2013 r. Komisja Bezpieczeństwa Ruchu zaopiniowała negatywnie lokalizację dodatkowego przejścia dla pieszych przez jezdnię i torowisko tramwajowe ulicy Stanisława Matyi w sąsiedztwie ZCK. Decyzja została podyktowana względami bezpieczeństwa, zapewnienia zdrowia i życia pieszych - poinformował Zarząd Dróg Miejskich.

Przez dwa tygodnie zamknięte było centrum handlowe Poznań City Center, które umożliwia podróżnym przejście np. z przystanku tramwajowego "Poznań Główny" na dworzec kolejowy. 25 kwietnia ok. godz. 2 runął podwieszany sufit na drugim piętrze galerii handlowej. Na podłogę spadło nawet tysiąc metrów kwadratowych podsufitki. Na szczęście nikomu nic się nie stało. Pasażerowie musieli jednak nadrabiać pół kilometra drogi.

Naukowcy i specjaliści z Politechniki Krakowskiej przeprowadzili specjalne badania i przygotowali ekspertyzę, z której wynika, że przejście dla pieszych w tym miejscu jest wskazane. O utworzenie przejścia walczyli społecznicy i działacze organizacji.

Opracowanie naukowców jasno pokazuje, że organizacje społeczne i mieszkańcy zabiegający o skrócenie drogi na dworzec, nie tylko kierują się logiką, ale przede wszystkim względami bezpieczeństwa użytkowników miejskiej przestrzeni. Niezależni eksperci rekomendują skrócenie drogi na dworzec. Natomiast reakcja urzędników jest sprzeczna ze zdrowym rozsądkiem. Nie rozumiem dlaczego chcą na siłę kierować mieszkańców do centrum handlowego, zamiast umożliwić najprostsze dojście do dworca - uważa Paweł Sowa ze Stowarzyszenia Inwestycje dla Poznania.

Zabiegamy o wyznaczenie najkrótszego oraz przyjaznego osobom słabszym fizycznie przejścia. Nie dość, że jest krótkie to nie zmusza do pokonywania dodatkowych poziomów, które mogą być ogromną przeszkodą dla wielu osób. Ponadto łączy przystanek z dworcem omijając galerię handlową, czyli oszczędność czasu dla pasażerów - dodaje Paweł Sowa.

Nie lepsza jest też droga na dworzec kolejowy z przystanku "Most Dworcowy". Aby dostać się z tramwaju na pociąg trzeba pokonać dystans ponad 350 metrów, przechodząc najpierw na chodnik po stronie MTP, a później przejść znów na drugą stronę. Problem mogłoby rozwiązać utworzenie przejścia dla pieszych na początku Mostu Dworcowego, przy skrzyżowaniu ulic Głogowskiej i Roosevelta.

Podobnie jest z przejściem na dworzec z przystanku "Dworzec Zachodni". W tym przypadku pasażerowie muszą przejść odcinek o długości pół kilometra, przez przejście podziemne i wzdłuż peronów 4, 1, 2 lub 3.

Tunel widmo

Na początku lat 90., kiedy oddano do użytku nowy Most Dworcowy (nitkę północną) udało się wybudować fragment podziemnego przejścia. Do dziś ani razu nie były używane schody, które prowadzą do tego widma. Drugi fragment przejścia podziemnego wybudowały już Międzynarodowe Targi Poznańskie, przy okazji budowy Holu Wschodniego. Brakuje tylko ok. 500-metrowego łącznika oraz schodów prowadzących z przystanków tramwajowych na ul. Roosevelta. Docelowo przejście podziemne miało być wykorzystane na potrzeby przedłużonej PeSTki do Dworca Zachodniego. Wiadomo już, że przy Moście Dworcowym nie będzie stacji PST.

Chcieliśmy, żeby to było zrobione. Rozmawialiśmy z miastem. Mieliśmy projekt, który zakładał, że pod mostem będzie taki system przejść podziemnych jak pod Kaponierą. W przyszłości przewidziane są dwa przejścia - mówił w grudniu 2011 r. Przemysław Trawa, wiceprezes MTP.

Ciekawostki:

Most Dworcowy znajdował się również w Szczecinie. Drewniana konstrukcja została zbudowana w latach 1853-1854 w w pobliżu nowo powstałego kolejowego dworca głównego i łączył Nowe Miasto z Kępą Parnicką. W latach 1898-1900 na miejscu drewnianej konstrukcji powstał nowy most, stalowo-kamienny. Jedna z jego podpór umieszczona była na niewielkiej Wyspie Przymoście (Wenecja). Most Dworcowy posiadał zwodzone przęsło o rozpiętości 18 m umożliwiające ruch statków na Odrze. Most przyłączony był do górnej jezdni obok dworca kolejowego, a pod mostem przebiegała dolna jezdnia równoległa do Odry. Most Dworcowy w Szczecinie został wysadzony przez wycofujące się wojska niemieckie w 1945 roku, nie został odbudowany.
Most Dworcowy to również nazwa przystanku na ul. Roosevelta. Obecnie zatrzymują się tutaj tramwaje linii nr 5, 6, 8, 10, 11, 18 oraz 12 i 14 (podczas wyłączenia trasy PST do Dworca Zachodniego) oraz autobusy linii nocnych nr 238, 249 i 252.
Jeszcze w latach 80. przystanek tramwajowy znajdował się na samym Moście Dworcowym, naprzeciwko Iglicy MTP, przed skrzyżowaniem z ul. Głogowską i Roosevelta.

Opracowanie na podstawie - źródła:

Wikipedia
Zbigniew Zakrzewski, Ulicami mojego Poznania. Przechadzki z lat 1918-1939, Poznań, Wyd. Poznańskie, 1985
"Spis zabytków architektury", Wydawnictwo Miejskie, Poznań 2004
mostypolskie.pl
Feroco S.A.
encyklopedia PWN
wykaz dróg, Zarząd Dróg Miejskich
lazarz.pl - materiały własne