Spacer po Łazarzu - patroni naszych ulic, Reportaże, Ciekawostki

Powstała w miejscu polnej drogi otoczonej przez łąki i stawy. Nosiła nazwę Książęca - ul. Małeckiego

09-02-2014 15:36   Janusz Ludwiczak

Ulica ta znana jest przede wszystkim z hucznych sylwestrów i palenia mebli na środku jezdni. Arteria ma pół kilometra długości i została wytyczona pod koniec XIX wieku, w miejscu polnej drogi, otoczonej przez łąki i stawy. Początkowo nosiła nazwę Prinzenstrasse - Książęca, a w czasie II wojny światowej przemianowano ją na Georgenstrasse. Niegdyś tworzyła wlot do ul. Głogowskiej. Pierwsze kamienice wzniesiono tutaj w 1900 roku. Przed wojną ulicę Małeckiego zamieszkiwali przeważnie rzemieślnicy, urzędnicy i robotnicy. Zapraszamy do lektury kolejnego odcinka z cyklu "Spacer po Łazarzu - patroni naszych ulic.

Ulica Małeckiego:

• Długość: 510 m
• Kod pocztowy:
  • 60-705 (od 1 do 7 obie strony, od 31 do końca obie strony)
  • 60-706 (od 8 do 11 obie strony, od 27 do 30 obie strony)
  • 60-707 (od 12 do 19 obie strony)
  • 60-708 (od 20 do 26 obie strony)
• Urząd pocztowy: obszar doręczeń - UP Poznań 2 (ul. Głogowska 17), najbliższa poczta - FUP Poznań 2 (Rynek Łazarski 7)
• Ilość budynków: 42
• Najwyższy numer: 38
• Status drogi: gminna/lokalna, układ uzupełniający
• Komunikacja miejska: brak
• Parafia:
  • ul. Małeckiego 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 31/32, 33, 34, 35, 36, 37, 38 - Michała Archanioła (ul. Stolarska 7)
  • ul. Małeckiego 8/9, 10, 11, 12, 12a, 13, 14, 15, 15A, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 24a, 25, 26, 27, 28, 29, 30- Św. Anny (ul. Matejki/Limanowskiego 13)
• Obwód wyborczy:
  • ul. Małeckiego 8/9, 10, 11, 12, 12a, 13, 14, 15, 15A, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 24a - komisja nr 46, Gimnazjum nr 51 (ul. Potockiej 38)
  • ul. Małeckiego 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31/32, 33, 34, 35, 36, 37 - komisja nr 48, Szkoła Podstawowa nr 9 (ul. Łukaszewicza 9/13)
  • ul. Małeckiego 38 - komisja nr 49, Zespół Szkół Handlowych (ul. Śniadeckich 54/58)
• Obwód szkół: Szkoła Podstawowa nr 9 (ul. Łukaszewicza 9/13), Gimnazjum nr 51 (ul. Potockiej 38)
• Policja: Komisariat Poznań-Grunwald (ul. Rycerska), rewir III, rejon dzielnicowych 31, 32.

Ma pół kilometra długości

Ulica Małeckiego ma dokładnie 510 metrów długości, prowadzi z północy na południe pod lekkim ukosem. Łączy Gąsiorowskich z Rynkiem Łazarskim. Krzyżują się z nią również dwie ulice: Strusia i Kanałowa, a także dobiegają do niej ulice Łukaszewicza i Graniczna tworząc kwadratowy placyk. Na odcinku pomiędzy Strusia a Graniczną jest to arteria jednokierunkowa, ruch odbywa się w kierunku północnym.

Powstała w miejscu polnej drogi otoczonej przez łąki i stawy. Początkowo nosiła nazwę Książęca

Ulica ta została wytyczona pod koniec XIX wieku, w miejscu polnej drogi, otoczonej przez łąki i stawy. Początkowo nosiła nazwę Prinzenstrasse - Książęca. 5 stycznia 1920 r. nadano jej nową nazwę, ku czci Antoniego Małeckiego. W czasie II wojny światowej przemianowano ją na Georgenstrasse (ulicę Georga - Grzegorza).

Niegdyś tworzyła wlot do ul. Głogowskiej - prowadziła w stronę Zachodniej, w miejscu przedłużonej PeSTki

Okazuje się, że ulica Małeckiego była niegdyś dłuższa.

W 1912 roku dokonano przedłużenia poza ul. Gąsiorowskich - wskazuje Zygmunt Zaleski w książce "Nazwy ulic w Poznaniu" (Magistrat Stołeczny Miasta Poznania, 1926).

Usytuowanie samotnej kamienicy pod trzydziestym ósmym oraz oznaczenia na niektórych planach Poznania wskazywałyby, że projektowano kiedyś wytyczenie ulicy Małeckiego dalej, poza ulicę Gąsiorowskich, w kierunku północno-wschodnim i połączenie jej skrętem w lewo z Głogowską, gdzie przecina ją tor bocznicy kolejowej, prowadzącej na Targi - potwierdza Zbigniew Zakrzewski w książce "Ulicami mojego Poznania. Przechadzki z lat 1918-1939".

Na planie z 1937 r. widać, że ulica Małeckiego za skrzyżowaniem z ul. Gąsiorowskich prowadzi dalej w kierunku dworca kolejowego Poznań Główny, a następnie odbija w lewo w ulicę Głogowską, prowadząc równolegle z bocznicą kolejową na Targi, obecną przedłużoną trasą PeSTki od ul. Głogowskiej do Dworca Zachodniego.

Najstarsze budynki mają po 114 lat

Pierwsze kamienice na Małeckiego wzniesiono w 1900 roku. Są to domy pod numerem 1/2, 25, 26, 30, 31/32, 33, 34 i 36. Kamienicę pod szesnastką z 1902 r. ze sgraffitową dekoracją elewacji powstała według projektu pracowni Oskara Hoffmanna. Z kolei budynek pod numerem 27, na rogu ul. Strusia, z ceramiczną dekoracją secesyjną, zbudowany został dla kupca Oskara Stillera. Domy nr 35 i 37 projektował Emil Assmus w latach około 1900-1905.

W drugiej dekadzie XX wieku powstały kamienice pod numerem 10, 11, 17, 18, 19 - w latach 1910-1911 r. Rok później wzniesiono dom pod dwudziestym ósmym.

Mieszkali tu głównie rzemieślnicy i urzędnicy

Przed wojną ulicę Małeckiego zamieszkiwali przeważnie rzemieślnicy, urzędnicy i robotnicy. Natomiast w okresie międzywojennym mieszkało tu kilku artystów malarzy, m. in. pod nr 10 Zdzisław Eichler, pod nr 26 Eugeniusz Dąbrowa (Dąbrowski) i pod nr 27 Damazy Kotowski.

Ulica znana z hucznych sylwestrów - palenia starych mebli

Ulica Małeckiego znana jest przede wszystkim z hucznych sylwestrów. Ostatni miał miejsce na powitanie 2010 roku, kiedy to grupa młodzieży postanowiła urozmaicić sobie powitanie nowego roku podpalając meble na środku ulicy Małeckiego, w pobliżu skweru przy Granicznej i Łukaszewicza urządzając w ten sposób ognisko. Na miejscu pojawiły się dwie jednostki straży pożarnej, jednak chuligani próbowali pobić strażaków i nie dopuścić do ugaszenia pożaru. Potrzebna była interwencja policji. Funkcjonariusze pojawili się z tarczami i pałkami. Zarówno w stronę strażaków, jak i policjantów poleciały m. in. butelki.

W 2012 r. policja zatrzymała trzy osoby. Jeden z mężczyzn rzucił w stronę policjantów petardą. Dwie pozostałe osoby zostały zatrzymane za znieważenie funkcjonariuszy i naruszenie nietykalności cielesnej. Sporo patroli policji czuwało nad bezpieczeństwem mieszkańców w sylwestrową noc, szczególnie w obawie przed powtórką hucznego sylwestra z 2010 roku. Tuż po północy, 1 stycznia na ul. Kanałowej podpalono meble, jednak straż pożarna błyskawicznie ugasiła pożar.

W tym roku znów było niespokojnie. Na ulicy Małeckiego i na Rynku Łazarskim pojawiło się ponad 10 radiowozów i policjanci uzbrojeni w tarcze i broń gładkolufową. W stronę policjantów poleciały petardy i butelki. Zatrzymano dwie osoby. Jednak do słynnego "ogniska" na ulicy Małeckiego i w okolicach jednak nie doszło.

Jak powiedział w Radiu Merkury jeden z mieszkańców - "tradycja" ogniska związana jest z pracownikiem drukarni, który pod koniec roku palił stare kalendarze. Z czasem mieszkańcy zaczęli dorzucać stare tapczany, meble, a nawet drzwi i opony. Ogień sięgał nawet drugiego piętra.

Podwórko, które zmieniło się nie do POZnania

Cztery lata temu betonowe, szare i puste podwórko przy ul. Małeckiego 23 zmieniło się nie do poznania. Dzięki Fundacji All For Planet pojawiło się tutaj mnóstwo zieleni. Mieszkańcy mają do dyspozycji m. in. drewniane ławki, plac zabaw dla dzieci, stojaki na rowery, a w wolnych chwilach będą mogli pograć w chińczyka lub szachy.

Śmietniki, trzepak, porzucony gruz i tapczan czekający na wywóz na śmietnik - tak jeszcze w lipcu 2010 r. wyglądało podwórko przy ulicy Małeckiego 23. Dzięki akcji "Zielone Podwórko" Fundacji All For Planet Grupy Allegro udało się zrewitalizować i zrekultywować to miejsce.

Przez cały czerwiec internauci mogli głosować na jedno podwórko, które ich zdaniem powinno zostać wyremontowane przez Fundację All For Planet. Do akcji "Zielone Podwórka" zgłoszonych zostało 162 podwórek z różnych miejsc Polski. Do ścisłego finału zakwalifikowało się pięć propozycji. W wyniku głosowania internautów zwyciężyły podwórka w Gorzowie Wielkopolskim (25,35%), Toruniu (24,12%) i właśnie w Poznaniu (23,85%).

Pracy było bardzo dużo. Najpierw takiej projektowej, później konsultacje z mieszkańcami.Nie było tu nic oprócz betonu, śmietników i jednego starego trzepaka. Mieszkańcy bardzo chcieli coś zmienić. Chcieli więcej zieleni. Szli w kierunku, żeby było bardziej tradycyjnie - powiedziała Iwona Wiatr, z Fundacji All For Planet.

Po ponad trzymiesięcznych pracach w miejscu muru oddzielającego podwórko od sąsiednich powstał ażurowy kwietnik, w którym zakwitły już róże. Stare kosze na śmieci zostały zastąpione wiatą, w których znalazły się pojemniki do segregacji odpadów. Pozwoliło to też na zachowanie estetyki na podwórku.

Mieszkańcy mogą od czterech lat spędzać czas wolny na podwórku, a to dzięki drewnianym, ażurowym meblom, które stanowią ławki i stoły. Niedzielne popołudnia umili gra w chińczyka czy szachy. Co więcej na podwórku powstał także plac zabaw dla dzieci i stojaki na rowery. Na podwórku pojawiło się sporo zieleni, m. in. azalie i kaliny, a na środku rośnie bukowe drzewo.

Ulica historyka, filologa, posła Galicji, profesora i rektora Uniwersytetu Lwowskiego

ANTONI MAŁECKI - polski historyk literatury, historyk-mediewista, językoznawca, filolog klasyczny, heraldyk, dramaturg, rektor Uniwersytetu Lwowskiego, profesor uniwersytetów: Jagiellońskiego, Lwowskiego, oraz w Innsbrucku, poseł na Sejm Krajowy Galicji.

Urodził się 16 lipca 1821 r. w Objezierzu koło Poznania. W 1841 r., po ukończeniu Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu, wstąpił na uniwersytet w Berlinie, gdzie w owym czasie licznie kształciła się młodzież polska. Studiował filologię m. in. pod kierunkiem K. L. Micheleta i historię u Leopolda Rankego.

W grudniu 1844 r. obronił doktorat z filologii na podstawie rozprawy o szkole Platona. W kolejnym roku złożył w Berlinie egzamin na nauczyciela gimnazjalnego, a następnie rozpoczął pracę w poznańskim Gimnazjum św. Marii Magdaleny jako wykładowca języka polskiego, łaciny, greki oraz historii.

W latach 1850-1852 był profesorem nadzwyczajnym filologii klasycznej na Uniwersytecie Krakowskim.

W grudniu 1852 r. został usunięty z uniwersytetu za "brak politycznej lojalności" – sprzeciwiał się wprowadzeniu języka niemieckiego jako wykładowego do szkół średnich. W czerwcu 1853 r. na polecenie policji musiał opuścić Kraków.

Udał się do Poznania, gdzie otrzymał pracę w miejskiej szkole realnej jako wykładowca języka polskiego. W latach 1854-1856 był profesorem filologii klasycznej na Uniwersytecie w Innsbrucku. Następnie był profesorem zwyczajnym na Uniwersytecie Lwowskim w katedrze literatury i języka polskiego; prowadził także wykłady z historii. Przyczynił się do polonizacji Uniwersytetu Lwowskiego. Związał się na stałe ze Lwowem. Od 1864 r. był członkiem austriackiej Rady Szkolnej (Unterichtsrat) w Wiedniu. Współorganizował i był członkiem galicyjskiej Rady Szkolnej Krajowej. W latach 1872-1873 był rektorem Uniwersytetu Lwowskiego. W grudnia 1874 r. przeszedł na emeryturę.

Był związany z Ossolineum – w latach 1869-1872 i 1882-1913 pełnił funkcję zastępcy kuratora Zakładu. Od 1871 r. był członkiem Rady Miejskiej Lwowa. W 1872 został członkiem Akademii Umiejętności; był także członkiem korespondentem Serbskiego Towarzystwa Naukowego w Belgradzie. Długoletni poseł na sejm krajowy galicyjski (1876-1889), a w 1881 został dożywotnim członkiem austriackiej Izby Panów. Był współzałożycielem Macierzy Polskiej we Lwowie, od 1888 na czele jej Rady Wykonawczej. W latach 1873-1893 był współwydawcą serii "Monumenta Poloniae Historica". Był członkiem honorowym Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

Zmarł 7 października 1913 r. we Lwowie. Został pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim.

Ciekawostki:

• ulica Małeckiego znajduje się jeszcze w Olsztynie
• o tym, że była to ulica rzemieślników świadczą istniejące do dziś zakłady, m. in. zduński (kominiarski), mechanika maszyn biurowych czy też Instalatorstwo Sanitarne Ogrzewania i Gaz, a także zakład elektromechaniczny urządzeń dźwigowych.
• przy ul. Małeckiego 29 znajduje się Centralne Laboratorium Dozoru Technicznego. Urząd Dozoru Technicznego jest państwową organizacją, działającą w dziedzinie zapewnienia bezpieczeństwa urządzeń i instalacji technicznych. Jego głównym zadaniem jest ocena zgodności urządzeń technicznych z odpowiednimi przepisami i specyfikacjami technicznymi w fazach projektowania, wytwarzania i eksploatacji. To dzięki tej instytucji możemy bezpiecznie korzystać np. z wind.
• trzy numery niżej, pod dwudziestką szóstką, na parterze kamienicy przy zbiegu z ul. Strusia znajduje się kultowa Pijalnia Piwa "Kominek".
• przy ul. Małeckiego mieszkał m. in. Andrzej Byrt, prezes MTP.
• pod numerem 18 znajduje się jeden z ostatnich zakładów naprawy rowerów.

Opracowanie na podstawie - źródła:

• Wikipedia
• Zygmunt Zaleski, "Nazwy ulic w Poznaniu", Magistrat Stołeczny Miasta Poznania, 1926
• Zbigniew Zakrzewski, Ulicami mojego Poznania. Przechadzki z lat 1918-1939, Poznań, Wyd. Poznańskie, 1985
• "Spis zabytków architektury", Wydawnictwo Miejskie, Poznań 2004
• " Atlas architektury Poznania", pod red. Janusza Pazdera, Poznań, Wydaw. Miejskie, 2008
• System Informacji Przestrzennej - wykaz ZGiKM Geopoz
• wykaz dróg, Zarząd Dróg Miejskich
• lazarz.pl - materiały własne

Fot: Janusz Ludwiczak, zdjęcia archiwalne: zbiory Biblioteki Uniwersyteckiej, Jan Kurek

ZOBACZ TAKŻE: Podwórko przy Małeckiego zmieniło się nie do poznania

ZOBACZ TAKŻE: Sylwester na Małeckiego: w policjantów rzucono butelkami i petardami. Zatrzymano 2 osoby

ZOBACZ TAKŻE: Sylwester: Na Kanałowej podpalono meble. Policja zatrzymała trzy osoby {WIDEO}

ZOBACZ TAKŻE: Huczny sylwester na Małeckiego: urządzili ognisko na środku ulicy - policja zatrzymała 4 osoby

ZOBACZ TAKŻE: Spacer po Łazarzu - patroni naszych ulic