Spacer po Łazarzu - patroni naszych ulic, Reportaże, Ciekawostki

W czasie okupacji Bukerstrasse, za komuny Świerczewskiego

05-02-2013 17:23   Janusz Ludwiczak

Zobacz komentarze (0) * Skomentuj

Nazwa ulicy pochodzi od jakżeby inaczej... Buku, w którego kierunku prowadzi, jednak po raz pierwszy nazwa Bukowska zaczęła obowiązywać od 16 czerwca 1919 roku. Wcześniej nosiła nazwę Bukerstrasse. Po zakończeniu II wojny światowej aż do 1989 roku ulica ta nosiła nazwę Świerczewskiego. Przy Bukowskiej, której całkowita długość wynosi 7,7 km (a na terenie Łazarza 1603 metrów) mieści się m.in... World Trade Center, a także pomnik Kościuszki, "Marcinek", aż trzy obiekty wojskowe oraz Collegium Stomatologicum, które ma nietypową architektur. Największą uwagę przyciąga szklany dach, panoramiczne windy, mostki oraz kurtyna wodna.

Ulica Bukowska:

• Długość: na Łazarzu - 1603 metrów, całkowita - 7724 metrów
• Kod pocztowy: 60-809 (nr 3-21 niep.), 60-810 (nr 12), 60-811(nr 16-34 parz.), 60-812(nr 36-74 parz.)
• Urząd pocztowy:
  • Bukowska 3/9, 11, 11a, 12, 13, 15, 16, 17, 18, 18a, 19, 20, 21, 24, 26, 26a, 28, 30, 32, 34, 34a, 70, 74, 76, 15a, 28a - obszar doręczeń Poznań 2 (ul. Głogowska 17)
  • Bukowska 25, 25a, 27/29, 29, 31, 33, 35, 35a, 37, 45a, 45b, 45c, 45d, 47, 47a, 49, 49a, 51, 53, 53a, 55, 57, 59, 61, 63, 65, 67, 67a, 69, 69a, 69b, 69c - obszar doręczeń FUP Poznań 37 (ul. Gorczyczewskiego 1).
• Ilość budynków: 45
• Najwyższy numer: na Łazarzu - 70, w Poznaniu - 440
• Status drogi: powiatowa / główna, układ podstawowy
• Komunikacja miejska: BUS - 45, 48, 59, 63, 69, 77, L
• Parafia: Bukowska 3/9, 11, 11a, 12, 13, 15, 15a, 16, 17, 18, 18a, 19, 20, 21, 24, 25, 25a, 26, 26a, 28, 28a, 30, 32, 34, 34a, 70 - Michała Archanioła (ul. Stolarska 7)
• Okręg wyborczy: II (Łazarz-Stary Grunwald-Jeżyce-Ogrody)
• Obwód wyborczy:
  • Bukowska 12 - komisja nr 49, Zespół Szkół Handlowych (ul. Śniadeckich 54/58)
  • Bukowska 16, 18, 18a, 20, 24, 26, 26a, 28, 30, 32, 34, 34a, 70 - komisja nr 52, II Liceum Ogólnokształcące (ul. Matejki 8/10)
• Obwód szkół:
  • Bukowska 3/9, 12 - Szkoła Podstawowa nr 26 (ul. Berwińskiego 2/4)
  • Bukowska 11-70 - Szkoła Podstawowa nr 71 (ul. Przybyszewskiego)
  • Bukowska 12, 16, 18, 18a, 20, 24, 26, 26a, 28, 28a, 30, 32, 34, 34a, 70 - Gimnazjum nr 33 (ul. Wyspiańskiego 27)
• Policja: Bukowska 12, 16, 18, 18a, 20, 24, 26, 26a, 28, 28a, 30, 32, 34, 34a, 70 -
• Komisariat Poznań-Targi (ul. Śniadeckich), rewir I, rejon dzielnicowych 1, 2

Od Bałtyku po Grunwald

Ulica Bukowska jest główną ulicą, stanowiącą fragment drogi wojewódzkiej nr 307 z Poznania przez Buk i Opalenicę do Bukowca. Arteria ta rozpoczyna się od skrzyżowania z ul. Roosevelta i prowadzi na Grunwald i Ławicę. Bukowską dojedziemy również na lotnisko.

Południowa strona ulicy, od skrzyżowania z ul. Roosevelta do Przybyszewskiego od 2011 roku znajduje się na terenie Osiedla Św. Łazarz (wcześniej teren ten należał do Osiedla Targowego). Bukowska stanowi również granicę pomiędzy Jeżycami a Łazarzem.

W czasie okupacji Bukerstrasse, za komuny Świerczewskiego

Nazwa ulicy pochodzi od jakżeby inaczej... Buku, w którego kierunku prowadzi, jednak po raz pierwszy nazwa Bukowska zaczęła obowiązywać od 16 czerwca 1919 roku. Wcześniej nosiła nazwę Bukerstrasse. W czasie okupacji Bukowska znów została przemianowana na Bukerstrasse (jednak Polacy używali wciąż nazwy Bukowska). Po zakończeniu II wojny światowej aż do 1989 roku ulica ta nosiła nazwę Świerczewskiego.

Karol Świerczewski, pseudonim "generał Walter" doskonale znany jest ze starego banknotu 50 złotego (był w obiegu do 1995 roku). Był on sowieckim działaczem komunistycznym, generałem pułkownikiem Armii Czerwonej i generałem broni Wojska Polskiego. Był członkiem Centralnego Biura Komunistów Polskich i Komitetu Centralnego Polskiej Partii Robotniczej, wiceministrem obrony narodowej oraz posłem do Krajowej Rady Narodowej i na Sejm Ustawodawczy.

Wraz z upadkiem komuny ulica Świerczewskiego została przemianowana z powrotem na Bukowską.

Bałtyk w Poznaniu?

Spacer po ulicy Bukowskiej rozpoczynamy od skrzyżowania z ul. Roosevelta. Znajduje się tutaj przystanek tramwajowy, który nosi nazwę "Bałtyk". Czyżby MPK i ZTM chciały upamiętnić polskie morze? Część studentów i turystów zapewne może tak uważać, jednak nazwa przystanku "Bałtyk" nawiązuje do nazwy kultowego kina Bałtyk, które 19 lipca 2002 roku przeszło do historii. Kino zostało zburzone, a w jego miejscu stoi teraz pięciogwiazdkowy hotel Sheraton, przy którym znajduje się tablica:

"W latach 1928-1929 u zbiegu ulic F.D. Roosevelta i Bukowskiej wybudowano dla Towarzystwa Czytelni Ludowych budynek mieszkalno-usługowy z salą teatralną według projektu S. Pajzderskiego. 8.07.1929 r. w trakcie trwania Powszechnej Wystawy Krajowej uroczyście otwarto reprezentacyjne kino Stylowe, które mieściło aż tysiąc widzów. Od 1933 r. działało jako kino Oświatowe, a od 1945 r. pod nazwą Bałtyk. Było jednym z najpopularniejszych poznańskich kin. Od lat 60. do 90. XX wieku kino reklamował ciekawy neon z postaciami Indianina, kowboja i muzyka, autorstwa poznańskich plastyków - A. Rzyskiego i M. Skrobackiego. Ostatni seans na którym wyświetlono film p.t. "Kino Paradiso" odbył się 19.07.2002 r."

Na części działki rozebranego budynku wybudowano Hotel Sheraton. Pierwszy w Poznaniu pięciogwiazdkowy hotel został otwarty w listopadzie 2006 roku. Sheraton ma osiem pięter i dysponuje 180 pokojami, w tym 12 apartamentami. Mieści się w nim również piętro przeznaczone na konferencje i bankiety, a także restauracje, kawiarnia, bar, klub fitness z siłownią, sauną i pokojem masażu.

Co ciekawe w Hotelu Sheraton nie ma siódmego piętra. Kondygnację tą zajmuje niecka basenu.

Hala Reprezentacyjna

Przenosimy się jednak na drugą stronę Bukowskiej i będziemy szli jednak po południowej stronie, znajdującej się na terenie Osiedla Św. Łazarz. Na narożniku z ul. Roosevelta znajduje się postawiona w latach 1928-1929 Hala Reprezentacyjna MTP, czyli pawilon nr 3a.

Obiekt został zaprojektowany przez Rogera Sławskiego i zbudowany na Powszechną Wystawę Krajową, tzw. "PeWuKę", jako reprezentacyjne wejście na tereny wystawowe. Hala Reprezentacyjna mieściła także salę koncertową i kongresową.

Charakterystyczna dla budynku jest przeszklona, wieloboczna wieża licząca 35 metrów wysokości. Określana jest przez niektórych mianem "małej Iglicy". Fasada tego budynku wyróżniała się masywnym doryckim portykiem, za którym umieszczono alegorie malarskie Jana Piaseckiego przedstawiające Przemysł, Rolnictwo i Handel, a także scenę jednoczenia ziem polskich po zaborach. Według Szymona Piotra Kubiaka, znawcy poznańskiej architektury, forma obiektu nawiązywała do osiągnięć Augusta Perreta. Wnętrze Hali Reprezentacyjnej urządzone było z przepychem, z licznymi zdobieniami i witrażami, umeblowanie wykonano ze szlachetnych gatunków drewna. Zainstalowane były w niej gazony i wazy z roślinnością. Wydzielono strefy wypoczynku i specjalne aneksy wyłożone dywanami. Pawilon miał symbolizować rozmach odbudowy kraju. Właśnie w Hali Reprezentacyjnej prezydent Ignacy Mościcki 16 maja 1929 r. dokonał symbolicznego otwarcia PeWuKi, przecinając wstęgę i wypuszczając białego gołębia. Uroczystość inauguracji zgromadziła ponad tysiąc osób.

W czasie II wojny światowej Hala Reprezentacyjna została zniszczona. Odbudowano ją po 1945 roku, początkowo funkcjonowała w niej restauracja, później pawilon wystawy.

Poznań też ma World Trade Center?

Okazuje się, że tak. Przy Bukowskiej 12 mieści się World Trade Center Poznań i jest jednym z 330 biur w 100 krajach. Centrum oferuje salę konferencyjną, w której może na raz zasiąść nawet 330 gości, którzy mają do dyspozycji wyposażenie audiowizualne, m.in. z czterojęzykowym systemem tłumaczeń symultanicznych. W World Trade Center mogą odbywać się również wideokonferencje równocześnie z wieloma miejscami na świecie.

Kościuszko wypiękniał na COP

Tuż przed COP 14, czyli konferencją klimatyczną, która odbyła się w grudniu 2008 roku przeprowadzono konserwację zabrudzonego i nie remontowanego od 40 lat pomnika Tadeusza Kościuszki u zbiegu ulic Grunwaldzkiej i Bukowskiej.

Monument był brudny od zanieczyszczeń atmosferycznych, zwłaszcza spalin samochodowych. Ponadto zabrudzały go gołębie swoimi odchodami.

Pomnik Tadeusza Kościuszki został wzniesiony w 1929 roku, jednak pierwotnie stał przy zbiegu ulic Grunwaldzkiej i Roosevelta, dokładnie przy wejściu na teren PeWuKi. Pierwotny, patynowany gipsowy posąg został zastąpiony pomnikiem z brązu, który został odsłonięty w 12. rocznicę wybuchu Powstania Wielkopolskiego, 27 grudnia 1930 roku. Podczas II wojny światowej pomnik Kościuszki został zniszczony. Odtworzono go w 1967 roku według pierwotnego projektu, jednak tym razem stanął na skwerze przy rozwidleniu ulic Bukowskiej i Grunwaldzkiej. Za materiał posłużył dzwon z wieży zegarowej dawnego Zamku Cesarskiego, który spadł w trakcie działań wojennych w 1945 r.

Bukowską przebudowa na Euro. Powstała droga rowerowa i buspas, który skrócił dojazd nawet o kwadrans

Rok temu przebudowano śródmiejski odcinek ulicy Bukowskiej. W ramach inwestycji, zakończonej w maju 2012 r. pojawiły się m.in. buspasy, dzięki którym pojazdy komunikacji miejskiej jeżdżą praktycznie zgodnie z rozkładem jazdy. Przejazd autobusami linii nr 45 (dawniej A), 48, 59, 63, 69, 77 i pospiesznej L skrócił się nawet o 15 minut. Wcześniej autobusy stały razem z samochodami w korkach a dojazd z Bałtyku na Grunwald zajmował nawet pół godziny.

W ramach inwestycji wartej prawie 15,5 mln zł wyremontowane zostały chodniki, krawężniki, zatoki autobusowe i nawierzchnia. Na Bukowskiej zniknęły lewoskręty i pojawiły się osobne pasy ruchu dla autobusów i taksówek. Po obu stronach ulicy powstała również droga rowerowa.

Marcinek z 94-letnią tradycją

Pod numerem 16 znajduje się "Marcinek", czyli I Liceum Ogólnokształcące i Gimnazjum Dwujęzyczne im. Karola Marcinkowskiego. Gmach szkoły zaprojektował w stylu neogotyckim i kierował jego budową architekt Fust. Budowa rozpoczęła się w sierpniu 1901 roku i trwała prawie dwa lata. Poświęcenie budynku odbyło się 16 kwietnia 1903 r.

Na placu o powierzchni ok. 12 tysięcy metrów kwadratowych znalazł się budynek główny z przybudówkami na mieszkania dyrektora i woźnego, stojąca oddzielnie sala gimnastyczna, wówczas żwirowane boisko oraz ogródek botaniczny. W głównym budynku duża, o powierzchni 326 metrów kwadratowych, aula, z ołtarzem i emporą z (już nie istniejącymi) organami. W latach 1903-1919 działało tu niemieckie gimnazjum pod nazwą "Konigliches Auguste – Victoria – Gymnasium" pomyślane jako ważne narzędzie germanizacji.

W trakcie PeWuKi wystawiane były tutaj sztuki teatrów szkolnych z całej Polski. We wrześniu 1967 roku dotychczasowe liceum męskie stało się szkołą koedukacyjną. W 1991 roku utworzono klasy dwujęzyczne: polsko-francuskie, a dziesięć lat później powstało Gimnazjum Dwujęzyczne z intensywną nauką języka francuskiego.

"Marcinek" może pochwalić się wieloma osiągnięciami. Uczniowie brali udział w licznych olimpiadach i konkursach przedmiotowych, konkursach międzynarodowych (m.in. Kangur, Matematyka bez granic). W szkole działa aż 20 kół zainteresowań. Wśród nich są: Chór Canticum Novum, Klub Europejski, Klub Ośmiu (młodzieżowy wolontariat), Koło Młodego Przedsiębiorcy, Koło PCK, Koło Filozoficzne, Koło Chemiczne, Koło Antropogeniczne, Teatr Nadir, Koło Języka Łacińskiego czy też Pracownia Plastyczna.

Absolwentami "Marcinka" są m.in.: prof. Stefan Stuligrosz, Jerzy Waldorff, Filip Bajon, Stanisław Barańczyk, biskup Marek Jędraszewski, biznesmen Wojciech Kruk czy aktorka Katarzyna Bujakiewicz.

Do woja marsz!

Z "Marcinka" idziemy dalej ulicą Bukowską w kierunku Przybyszewskiego. Przechodzimy przez skrzyżowanie z ul. Szylinga i po lewej stronie mijamy siedzibę Żandarmerii Wojskowej. Budynek ten został zbudowany w 1880 roku i mieściły się w nim koszary 6. Pułku Grenadierów V Korpusu Armii Pruskiej.

Wydział Żandarmerii Wojskowej przy ul. Bukowskiej 24 wchodzi w skład oddziału ŻW w Bydgoszczy. Okazuje się, że już w 1920 roku w wyniku restrukturyzacji siły Żandarmerii podzielono na dywizjony, na terenie działania dzisiejszego Oddziału Żandarmerii Wojskowej w Bydgoszczy znalazło się część jednostek organizacyjnych 7 dywizjonu, którego dowództwo mieściło się w Poznaniu.

Żandarmeria Wojskowa jest to wyodrębniona i wyspecjalizowana służba Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, której działalność polega na zapewnieniu przestrzegania dyscypliny wojskowej oraz ochranianie porządku publicznego i zapobieganie popełnianiu przestępstw na terenach jednostek wojskowych oraz w miejscach publicznych. ŻW pełni rolę policji wojskowej. Żandarmi aktywnie współpracują również z innymi służbami mundurowymi, m.in. z policją chociażby podczas akcji "Znicz".

350 metrów dalej, 10 metrów więcej, przy ul. Bukowskiej 34 mieści się kolejny obiekt wojskowy - Centrum Szkolenia Wojsk Lądowych, Szkoła Podoficerska Wojsk Lądowych oraz delegatura Wojskowej Ochrony Przeciwpożarowej.

Centrum Szkolenia Wojsk Lądowych powstało 1 października 2002 roku zastępując Wyższą Szkołę Oficerską im. Stefana Czarnieckiego. Główna siedziba centrum mieści się przy ul. Wojska Polskiego. Natomiast Szkoła Podoficerska Wojsk Lądowych im. gen. bryg. Franciszka Seweryna Włada funkcjonuje od 1 lipca 2004 roku. Od 2011 roku placówka przejęła kształcenie podoficerów po rozformowanych szkołach podoficerskich wojsk lądowych z Wrocławia, Torunia oraz Zegrza i została podporządkowana Centrum Szkolenia Wojsk Lądowych.

Szkoła Podoficerska Wojsk Lądowych jest największą placówką kształcącą podoficerów na potrzeby Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Przygotowuje kadetów do objęcia stanowisk w korpusie podoficerów w stopniu kaprala. Prowadzi także szkolenia specjalistyczne dla podoficerów w służbie czynnej i rezerwy, a także szkoli też żołnierzy rezerwy oraz kandydatów na podoficerów w grupie osobowej orkiestr wojskowych.

Collegium Stomatologicum otwiera kampus Uniwersytetu Medycznego

Pod numerem 70, w pobliżu skrzyżowania z ul. Przybyszewskiego mieści się Collegium Stomatologicum Uniwersytetu Medycznego. W nowoczesnym kompleksie oddanym do użytku w 2004 roku mieści się Centrum Stomatologii, w skład którego wchodzą m.in.. poradnie: Chirurgii Stomatologicznej, Stomatologii, Ortodontyczna, Gerostomatologii, Rehabilitacji Narządu Żucia, Chorób Błony Śluzowej Jamy Ustnej, Techniki Dentystycznej a także Ambulatorium, Poradnia Fizjoterapii i pracownia RTG. W gmach tym znajduje się również Dziekanat Wydziału Lekarskiego II i biura rekrutacji wszystkich wydziałów uczelni.

Główny budynek od strony ulicy Przybyszewskiego ma nietypową architekturę. Największą uwagę przyciąga szklany dach, panoramiczne windy, mostki oraz kurtyna wodna.

W segmencie A, na II piętrze znajduje się pięć sali wykładowych na 35, 75 i 132 miejsca. Na III piętrze mieszą się sale fantomowe, w których studenci kierunku lekarsko-dentystycznego odbywają ćwiczenia przedkliniczne ze stomatologii zachowawczej i endodoncji.

Cały kompleks Collegium Stomatologicum składa się pięciu segmentów, które mają od trzech do sześciu kondygnacji oraz parking podziemny na 200 samochodów.

Projekt kompleksu powstał w pracowni Piotra Namysła przy współpracy z Małgorzatą Ozewicz i Karolem Szymaniakiem. Inwestycja oddana do użytku dziewięć lat temu kosztowała 140 mln zł, z czego sama budowa kosztowała niespełna 40 mln zł, pozostałą część środków przeznaczono na wyposażenie budynku i profesjonalny sprzęt medyczny.

Ciekawostki:

• uica Bukowska znajduje się również w Dopiewie i Stęszewie
• pomiędzy ulicami Polną a Przybyszewskiego obok Instytutu Stomatologii Uniwersytetu Medycznego powstać ma Zachodnie Centrum Chorób Serca i Naczyń, w którym znajdzie się blisko 280 łóżek. Więcej w artykule: Przy Centrum Stomatologii powstanie szpital chorób serca i naczyń
• pod numerem 31 i 33 znajdują się najstarsze kamienice, mające ponad wiek. Zostały zbudowane w 1904 roku według projektu Maxa Biele.
• "Bukowska" to także nazwa przystanku na ul. Przybyszewskiego dla tramwajów linii nr 7 (i jeżdżących objazdem linii nr 10, 11 i 15) oraz autobusów linii nr 69 i 93.

Opracowanie na podstawie - źródła:

• Wikipedia
• Zygmunt Zaleski, Nazwy ulic w Poznaniu, Magistrat Stołeczny Miasta Poznania, 1926
• Zbigniew Zakrzewski, Nazwy osobowe i historyczne ulic Poznania, Wydawnictwo Poznańskie, 1971
• "Spis zabytków architektury", Wydawnictwo Miejskie, Poznań 2004
• Joanna Bielawska-Pałczyńska, Hanna Hałas-Rakowska, Śladami Powszechnej Wystawy Krajowej, w: Renowacje i zabytki, nr 2(42)/2012, s.134, ISSN 1643-2029
• Międzynarodowe Targi Poznańskie
• I Liceum Ogólnokształcące
• Żandarmeria Wojskowa
• Centrum Szkolenia Wojsk Lądowych
• Szkoła Podoficerska Wojsk Lądowych
• Uniwersytet Medyczny w Poznaniu
• UMPedia - pulsum.pl
• strona internetowa Urzędu Miasta Poznania
• Wykaz dróg, Zarząd Dróg Miejskich

Fot: archiwum MTP (6-8,14), Zbiory Miejskiego Konserwatora Zabytków (9), Biblioteka Uniwersytecka UAM (41), I Liceum Ogólnokształcące (42), Janusz Ludwiczak

ZOBACZ TAKŻE: Fekalia przed Sheratonem - awaria kanalizacyjna na Bukowskiej

ZOBACZ TAKŻE: Latem ma ruszyć budowa 18-piętrowego biurowca, który stanie naprzeciwko Targów

ZOBACZ TAKŻE: Przy Centrum Stomatologii powstanie szpital chorób serca i naczyń

ZOBACZ TAKŻE: W Szkole Podoficerskiej Wojsk Lądowych odbyły się egzaminy wstępne

ZOBACZ TAKŻE: Wojsko sprzedało kasyno

ZOBACZ TAKŻE: Zderzenie busa z autem na skrzyżowaniu Bukowskiej i Polnej - przewrócony sygnalizator

ZOBACZ TAKŻE: Zderzenie rowerzysty z dwoma samochodami na ulicy Bukowskiej

ZOBACZ TAKŻE: Mazda zderzyła się z autobusem. Kierowca trafił do szpitala

ZOBACZ TAKŻE: W I LO odbył się festiwal teatrów

ZOBACZ TAKŻE: "Marcinek" świętował 90-lecie

ZOBACZ TAKŻE: Kościuszko wypiękniał