Można się o tym przekonać w książce "Perfumiarz z Łazarza". W środę w Przystani Sztuki przy biurowcu Bałtyk odbyło się spotkanie autorskie z Pawłem Pawrowskim oraz wernisaż wystawy, prezentującej wcześniej niepublikowane zdjęcia fabryki, właściciel i pracowników.

Fabryka Perfum i Mydeł Toaletowych J. & S. Stempniewicz rozpoczęła działalność przy Głogowskiej w 1921 roku, jednak początki przedsiębiorstwa sięgają 1914 roku kiedy to bracia Stanisław i Jan Stempniewicz zakładają spółkę handlową, początkowo działające jako hurtownię (przy ul. 23 Lutego). Trzy lata później, w 1917 roku spółka "J. & S. Stempniewicz" rozpoczyna produkcję wody kolońskiej i wody po goleniu Bay Rum, a rok później perfum i wody do ust, po czym następnie w nowo wynajętych pomieszczeniach przy ul. Małe Garbary uruchomiona zostanie produkcja mydeł toaletowych.

W 1921 roku przedsiębiorstwo przeniesiono na ul. Głogowską, gdzie nabyto teren établissementu Polny Zamek (Feldschloss) oraz kamienicę w pobliżu, przy ul. Głogowskiej 36. Zabudowania po dawnym przybrowarnianym ogrodzie rozrywkowym poddano przebudowie i rozbudowano, umieszczając w nich przeniesioną z poprzednich lokalizacji produkcję mydeł, wód kolońskich, perfum i pozostałych wyrobów kosmetycznych. Jeszcze w tymże roku rozpoczęto produkcję m.in. mydła toaletowego, wód kwiatowych, proszku do zębów oraz innych kosmetyków pod marką Iste. Piwnice po browarze służyły do dojrzewania perfum, m.in. Beltistan, Kalia, Tiki, Gri Gri.

W 1930 roku do zakładu dołączył kolejny z braci Antoni Stempniewicz. W 1932 roku w produkcji znajdowało się w sumie 91 gatunków perfum i 160 wód kolońskich m.in. Quelques Fleurs, Miracle, Datura. Ponadto 76 typów mydeł w 245 kolorach, 10 gatunków mydła do golenia, a także mydła specjalne jak lecznicze czy kokosowe.

Po II wojnie światowej wznowiono działalność pod nazwą „J. i S. Stempniewicz, Fabryka perfum i kosmetyków oraz mydeł toaletowych”. W 1948 roku nastąpiło przejęcie przedsiębiorstwa przez władze państwowe. 27 października 1949 roku zarządzeniem ministerialnym Ministerstwa Przemysłu Lekkiego, ustanowiono przymusowy zarząd państwowy nad przedsiębiorstwem, a 18 kwietnia 1950 roku zarządzeniem wydanym przez ministra Przemysłu Rolnego i Spożywczego zarząd nad zakładem powierzono przedsiębiorstwu państwowemu „Zjednoczone Zakłady Przemysłu Kosmetycznego” w Warszawie[8], utworzonemu 23 lipca 1949 roku.

W 1951 roku jedno z poznańskich przedsiębiorstw branży kosmetycznej Fabrykę Chemiczno-Farmaceutyczną Pebeco objęło upaństwowienie. Konsekwencją tego była zmiana nazwy zakładu na Fabryka Kosmetyków Lechia Przedsiębiorstwo Państwowe w Poznaniu. Następnie były zakład Stempniewiczów został włączony w struktury tej fabryki, wraz z czterema innymi poznańskimi firmami tej samej branży. W 1965 roku nazwę firmy zmieniono na Fabryka Mydła i Kosmetyków Lechia, a od 1 stycznia 1970 roku Fabryka Kosmetyków Pollena-Lechia Przedsiębiorstwo Państwowe w Poznaniu.

Do początku lat 90. XX wieku w byłych obiektach fabrycznych Stempniewiczów i dawnym browarze działał zakład produkcyjny Fabryki Kosmetyków Pollena-Lechia.

Obecnie na terenie pofabrycznym powstaje kompleks luksusowych mieszkań "Perfumiarnia", składającego się z sześciu kilkukondygnacyjnych budynków.

Książkę "Perfumiarz z Łazarza" można wypożyczyć m.in. w filiach Biblioteki Raczyńskich (nr 4 przy ul. Lodowej, nr 12 przy Arciszewskiego), a także w Niewidzialnej Ulicy przy ul. Matejki czy Inkubatorze Kultury "Pireus".

Z kolei wystawę zdjęć prezentujących dawną Fabrykę Perfum i Mydeł Toaletowych J. & S. Stempniewicz można oglądać w Przystani Sztuki przy biurowcu Bałtyk do 22 sierpnia.

Fot: Andrzej Radwański