Wydarzenia, Reportaże, Polecamy, Ciekawostki

Miał tutaj schronić się Arthur Greiser przed nalotami

25-08-2017 13:33   Janusz Ludwiczak

Zobacz komentarze (1) * Skomentuj

W weekend już po raz piąty odbędą się Dni Twierdzy, podczas których będzie można zobaczyć podziemia Poznania - niedostępne na co dzień forty i podziemne tunele. Po raz pierwszy udostępniony zostanie schron przeciwlotniczy Arthura Greisera, który mieści się w podziemiach willi przy ul. Berwińskiego 5, obecnej siedzibie Radia Poznań (wcześniej Merkury).

Willa przy ul. Berwińskiego 5, na rogu Matejki została zbudowana w stylu klasycyzmu w 1908 r. według projektu Paula Gengera. Budynek ten został zbudowany dla prawnika Paula Ueckera. W okresie międzywojennym należała do znanego fabrykanta wódek i likierów, Artura Gaede, później mieścił się tu konsulat francuski.

W czasie okupacji willa była siedzibą Arthura Greisera, hitlerowskiego namiestnika Kraju Warty, niemieckiego polityka narodowosocjalistycznego, a także prezydenta Senatu Wolnego Miasta Gdańska. Zaraz po zakończeniu II wojny światowej, w 1945 roku rozpoczęła stąd nadawać poznańska rozgłośnia Polskiego Radia. Jak się okazuje w podziemiach znajduje się schron przeciwlotniczy.

Jest to mały bunkier, który w założeniu miał chronić Artura Greisera i jego rodzinę podczas potencjalnych bombardowań. Schron został wykopany przez nazistów podczas II wojny światowej. Może pomieścić ok. 10 osób. Po wojnie był to magazyn techniczny naszej rozgłośni – powiedział Ziemowit Radogostowicz, dyrektor techniczny Radia Poznań.

Schron został zbudowany po przypadkowym zbombardowaniu Poznania przez samolot brytyjskiego RAF w 1941 roku. Angielski bombowiec zabłądził w czasie misji nad Niemcami. Samolot zrzucił tylko jedną bombę, ale za to o dużym tonażu. Spadła na zamieszkałą przez Niemców kamienicę przy ul. Śniadeckich. Zniszczonych zostało kilka sąsiednich budynków, na Łazarzu wyleciały szyby z okien. Zginęło kilkanaście osób. Wśród poznańskich Niemców zapanowała panika – przestali czuć się bezpiecznie. Wkrótce przystąpili do budowy mniejszych i większych schronów przeciwlotniczych.

W schronie Greisera zachowało się niewiele oryginalnych elementów, wśród których są m.in. okienne drzwiczki, zapewniające gazoszczelność i drzwi pancerne prowadzące do wyjścia ewakuacyjnego (obecnie zasypanego). Na wypadek trafienia budynku bombą, piwnicę wzmocniono stalowymi dźwigarami. Widać na nich oznaczenia producenta – niemieckiej fabryki.

Schron Greisera będzie można zwiedzać w ramach V Dni Twierdzy w sobotę i niedzielę w godz. od 10:00 do 17:00.

Schron jest niewielki, dlatego grupy będą liczyły max 5-7. Chętni do zwiedzania będą poproszeni o poczekanie na swoją kolejkę na dziedzińcu Radia Poznań. Zwiedzanie schronu potrwa około 15 minut, jeśli będą chętni do zwiedzania także budynku Rozgłośni, to łącznie zwiedzanie zajmie pół godziny. Prosimy o zachowanie ostrożności podczas schodzenia do schronu. Schody wykonane dla Arthura Greisera i jego rodziny są bardzo kręte – zapowiadają organizatorzy.

W ramach V Dni Twierdzy będzie można tradycyjnie zwiedzić również sąsiedni schron przeciwlotniczy, znajdujący się pod Parkiem Wilsona. Służył on podczas II wojny światowej. Mogło się w nim pomieścić nawet 400 niemieckich matek z dziećmi. W sumie w Parku Wilsona są aż trzy schrony: jeden wzdłuż ulicy Matejki (udostępniony do zwiedzania), kolejny przy Berwińskiego i Głogowskiej oraz trzeci, który znajduje się przy Magnolii.

Pod Parkiem Wilsona są aż trzy schrony przeciwlotnicze. Zostały one wybudowane na zlecenie Niemców w latach 1941-1943. Pierwszy schron znajduje się wzdłuż ulicy Matejki, kolejny przy skrzyżowaniu ulic Matejki i Berwińskiego, na wysokości budynku Radia Merkury, a trzeci wzdłuż ulicy Głogowskiej, przy Magnolii. Schrony były udostępnione dla Niemców, z tego co wiemy nie były ze sobą połączone. Wiadomo natomiast, że wybudowali je Polacy, którzy po zakończeniu pracy zostali rozstrzelani – objaśnia Stefan Żurek, przewodnik PTTK.

Schrony budowane były w latach 1941-1943 przez Polaków (budowę zleciły niemieckie firmy). Przeznaczone były dla niemieckich mieszkańców Poznania – głównie matek z dziećmi. Polscy budowniczowie, w celu uniknięcia rozgłosu po zakończeniu prac byli rozstrzeliwani.

Każdy z trzech schronów ma 80 metrów długości i 2 metry wysokości. Znajdują się w nich progi i załamania przeciwko pociskom i obrona przed gazem. Wiadomo, że przy głównych wejściach znajdowały się ławeczki dla dzieci. Prawdopodobnie znajdował się w nich agregat. Oświetlenie schronów umożliwiły świece oraz lampy. Na końcu schronu wyryty jest napis "Conrad 18.V.1944", który pozostaje zagadką.

Schrony odkryto najpierw po wojnie w 1958 roku oraz ponownie w 1998 roku podczas remontu Parku Wilsona i Palmiarni. Pracownicy przy okazji rozbiórki kiosków przy ul. Matejki odkryli dziurę, do której prowadziły schody. Okazało się, że pod Parkiem Wilsona znajdują się aż trzy schrony przeciwlotnicze.

Schron pod Parkiem Wilsona będzie można zwiedzać w sobotę i niedzielę w godz. od 11:00 do 16:00. Bilety do nabycia w kasie biletowej Palmiarni w cenie 3 zł normalny i 2 zł ulgowy. Opłata za przewodnika wynosi 1,00 zł (płatne u przewodnika). Bilety na ostatnie wejście należy kupić przed godz. 16 (kasa Palmiarni zamykana jest o godz. 16). W przypadku obfitych opadów deszczu w trakcie lub w dniu poprzedzającym imprezę, organizatorzy zastrzegają sobie prawo odwołania zwiedzania schronu.

Fot: Janusz Ludwiczak

ZOBACZ TAKŻE: Prezes Radia Poznań (wcześniej Merkury) chce opuścić willę przy Berwińskiego

ZOBACZ TAKŻE: "Za mundurem Łazarz sznurem" - w Parku Wilsona odbył się piknik militarny {GALERIA ZDJĘĆ}

ZOBACZ TAKŻE: Będzie można zwiedzać schron Greisera?

ZOBACZ TAKŻE: Przenieśli się do podziemii Parku Wilsona

ZOBACZ TAKŻE: Ma już 180 lat i początkowo był ogrodem botanicznym

ZOBACZ TAKŻE: Rozpoczęła się rewitalizacja Kaponiery Kolejowej