Sklepy i handel, Reportaże, Ciekawostki

110 lat temu wytyczył ją Johow. Początkowo zwała się Siemensstrasse

15-12-2013 08:06   Janusz Ludwiczak

Zobacz komentarze (0) * Skomentuj

Ulica ta ma 299 metrów długości, wytyczoną ją w 1903 roku, kiedy okalało ją więcej pól i pustkowi aniżeli kamienic. Najstarsza kamienica powstała jeszcze przed I wojną światową. Mieszkańcami tej ulicy byli m.in. Jan Rutkowski, Gustaw Manitius i ks. Tadeusz Raszyk. W 35 odcinku z cyklu "Spacer po Łazarzu - patroni naszych ulic" opisujemy ulicę Kossaka.

Ulica Kossaka:

• Długość: 299 m
• Kod pocztowy: 60-759 (od nr 1 do 9 nieparzyste), 60-761 (od nr 2 do 10 parzyste), 60-760 (od 11 do końca niep.), 60-762 (od 12 d/k parz.)
• Urząd pocztowy: obszar doręczeń - UP Poznań 2 (ul. Głogowska 17), najbliższa poczta - AP Poznań (ul. Grunwaldzka 17)
• Ilość budynków: 22
• Najwyższy numer: 23
• Status drogi: gminna/lokalna, układ uzupełniający
• Komunikacja miejska: brak
• Parafia:
  ul. Kossaka 11-23 - Michała Archanioła (ul. Stolarska 7)
  ul. Kossaka 1-10 - Św. Anny (ul. Matejki/Limanowskiego 13)
• Obwód wyborczy: komisja nr 50/51, II Liceum Ogólnokształcące (ul. Matejki 8/10)
• Obwód szkół: Szkoła Podstawowa nr 26 (ul. Berwińskiego 2/4), Gimnazjum nr 33 (ul. Wyspiańskiego 27)
• Policja: Komisariat Poznań-Targi (ul. Śniadeckich), rewir I, rejon dzielnicowych 2.

300 metrów w secesyjnej części Poznania

Ulica Kossaka ma 299 metrów długości i prowadzi z północy na południe, łącząc ulicę Grottgera z Wyspiańskiego, przebiega równolegle do ul. Matejki i Ułańskiej. Przecina ją ulica Siemiradzkiego.

110 lat temu wytyczył ją Johow. Początkowo nosiła nazwę Siemensstrasse

Ulica ta została wytyczona w 1903 roku, na terenie tzw. Johow-Gelände, nowych terenów pod zabudowę mieszkaniową należących m.in. do architekta Maxa Johowa, skupionych wzdłuż ul. Matejki. Początkowo, do 1919 r. nosiła nazwę botanika Siemensa (Siemensstrasse). Jeszcze tylko w czasie II wojny światowej zwała się Schlütterstrasse.

"Ulicę Juliusza Kossaka wytyczoną w roku 1903, okalało dawniej więcej pól i pustkowi aniżeli kamienic, które skupiały się wyłącznie na jej południowo-zachodnim krańcu" - pisze Zbigniew Zakrzewski w książce "Ulicami mojego Poznania. Przechadzki z lat 1918-1939, Poznań" (Wyd. Poznańskie, 1985).

Najstarsza kamienica powstała w latach 20. XX wieku

Najstarsze budynki - przy ul. Kossaka 1 i 2 pochodzą z lat 20. XX wieku. W kolejnej dekadzie wzniesiono kamienice pod numerami 3, 5, 6, 7, 17 i 19. Natomiast domy pod numerami 4/6/8/10, 14/16/18/20, znajdujące się po wschodniej stronie ulicy, powstały w okresie okupacji niemieckiej podczas II wojny światowej i były przeznaczone dla rodzin wojskowych. Z lat 40. XX wieku pochodzi kamienica pod "dwudziestkątrójką", która znajduje się na narożniku ul. Grottgera.

Mieszkali tutaj Jan Rutkowski i Gustaw Manitius

"Przy Kossaka zamieszkał profesor historii gospodarczej Jan Rutkowski. Nie umiejąc jeszcze na studiach ocenić jego wyjątkowej pozycji w nauce polskiej, był przecież jednym z twórców historii gospodarczej, wyczuliśmy jednak dobrze, że nasz profesor to wybitny uczony. Do przedwojennych jego uczniów, z czasem przedstawicieli tej samej dyscypliny, zaliczają się Janusz Deresewicz i Władysław Ruciński" - czytamy w książce "Ulicami mojego Poznania. Przechadzki z lat 1918-1939, Poznań" Zbigniewa Zakrzewskiego.

Przy ul. Kossaka 9 mieszkał również wielki patriota i pastor ewangelicki - Gustaw Manitius, który w czasie wojny zginął w Forcie VII. Swego czasu spotykali się tutaj również poznańscy protestanci. Kamienica w 1928 roku stała się własnością Polskiego Towarzystwa Ewangelickiego (występującego w imieniu Polskiego Zboru Ewangelicko-Augsburskiego, który nie miał jeszcze osobowości prawnej), mieszcząc salę i biuro parafialne, oraz – od strony ul. Siemiradzkiego – mieszkanie proboszcza, którym był ks. Gustaw Manitius. Te same funkcje kamienica pełniła po II wojnie światowej, aż do uzyskania przez parafię w 2004 r. własnej działki przy ul. Obozowej. Przy Kossaka 9 mieszkali również pastorzy - księża: Karol Świtalski, Włodzimierz Missol, Jan Walter i Tadeusz Raszyk.

Patronuje jej wybitny polski malarz

JULIUSZ KOSSAK, herbu Kos - urodził się 29 października 1824 r w Nowym Wiśniczu (woj. małopolskie). Polski malarz, rysownik i ilustrator. Specjalizował się w malarstwie historycznym i batalistycznym, ulubionym tematem jego obrazów były konie. Malował małoformatowe dzieła głównie techniką akwarelową. Był jednym z inicjatorów utworzenia w Krakowie Muzeum Narodowego.

Od wczesnego dzieciństwa Juliusz mieszkał we Lwowie. Nauki pobierał w gimnazjum Ojców Bazylianów w Buczaczu, ukończył (na wyraźną prośbę matki) studia prawnicze na Uniwersytecie Lwowskim. Równocześnie uczył się malarstwa u Jana Maszkowskiego, cenionego lwowskiego pedagoga.

W 1844 r. dzięki znajomości i protekcji Gwalberta Pawlikowskiego oraz Kazimierza i Juliusza Dzieduszyckich, wszedł w środowisko ziemiańskie. Zaczął swoją drogę artystyczną do sławy. Miał wielu mecenasów, a przebywając w ich dworach obserwował życie arystokracji, malował sceny z polowań, portrety, konie, stadniny.

W 1860 r. przyjął propozycję kierowania działem artystycznym "Tygodnika Ilustrowanego". Zamieszkał w Warszawie. Do 1868 r. zajmował się głównie pracą ilustratora i malowaniem scen batalistyczno-historycznych. Zainteresowanie sztuką europejską, dalsza chęć kształcenia i kontaktów z innymi malarzami przywiodły Juliusza Kossaka do Monachium. Po niespełna rocznym pobycie w środowisku malarskim, gdzie malował w pracowni Franciszka Adama obok Józefa Brandta, powrócił do kraju i osiedlił się wraz z rodziną w dworku w Krakowie.

Poprzez tematykę swoich obrazów chciał zainteresować Polaków – pozbawionych w okresie rozbiorowym własnej ojczyzny – historią i przeszłością. Sięgał do tematyki historyczno-rodzajowej – „ku pokrzepieniu serc”. Uważany jest za twórcę polskiego malarstwa batalistycznego, mistrza techniki akwarelowej, klasyka malarstwa literackiego. Ulubionym tematem sztuki Juliusza Kossaka były sceny z rycerskiej przeszłości Polaków, a wyjątkowe miejsce w jego twórczości zajmują kompozycje, w których głównym podmiotem jest koń. Od 1854 wystawiał w Polsce i za granicą, w samym Krakowie 207 obrazów.

W 1880 r. został uhonorowany Krzyżem Kawalerskim Orderu cesarza Franciszka Józefa. Malował i mieszkał do końca życia w Kossakówce. Zmarł 3 lutego 1899 r. w Krakowie.

Ciekawostki:

• W tym roku przeprowadzono remont chodników na całej długości ulicy Kossaka. Inwestycja kosztowała 163,7 tys. zł i została sfinansowana ze środków ZDM.
• Warto zwrócić uwagę na płaskorzeźby, które znajdują się nad wejściami do budynków pod numerami: 4-10 oraz 14-20.
• Po zachodniej stronie ulicy dominuje też modernistyczna architektura, niektóre kamienice wyglądają jak chociażby te w Gdyni.

Opracowanie na podstawie - źródła:

• Wikipedia
• Zygmunt Zaleski, "Nazwy ulic w Poznaniu", Magistrat Stołeczny Miasta Poznania, 1926
• Zbigniew Zakrzewski, Ulicami mojego Poznania. Przechadzki z lat 1918-1939, Poznań, Wyd. Poznańskie, 1985
• "Spis zabytków architektury", Wydawnictwo Miejskie, Poznań 2004
• System Informacji Przestrzennej - wykaz ZGiKM Geopoz
• wykaz dróg, Zarząd Dróg Miejskich
• lazarz.pl - materiały własne

Fot: Janusz Ludwiczak

ZOBACZ TAKŻE: Dziurawe i nierówne chodniki na Chełmońskiego i Kossaka zastąpiła kostka pozbrukowa

ZOBACZ TAKŻE: Zwłoki mężczyzny znaleziono w mieszkaniu przy ul. Kossaka

ZOBACZ TAKŻE: Pożar w mieszkaniu na Kossaka: spaliło się mięso, lokator lekko podtruty dymem

ZOBACZ TAKŻE: Będzie remont chodników na ulicy Kossaka

ZOBACZ TAKŻE: Mieściło się tutaj kino i stacja pogotowia - ulica, której patronuje malarz