Zgodnie z ustawą o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji mieszkaniowych oraz inwestycji towarzyszących możliwa stanie się budowa bloków z pominięciem planów miejscowych. Inwestycje będą musiały być zgodne jedynie ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, a decyzje o lokalizacji nowej inwestycji podejmować będzie większością głosów rada miasta lub gminy. Deweloperzy nie będą zobowiązani do przeprowadzania konkursu na koncepcję urbanistyczno-architektoniczną. W miastach nie będzie konieczności odrolniania ziemi.

Podpisana 1 sierpnia przez prezydenta RP Andrzeja Dudę specustawa ma przyspieszyć budowę tanich lokali na wynajem, m.in. w ramach rządowego programu "Mieszkanie plus". Specustawa w poprzednim wariancie zakładała również, że zlikwidowane miały zostać decyzje o warunkach zabudowy, co bardzo krytykowali urbaniści, architekci i miejscy aktywiści oraz Najwyższa Izba Kontroli.

Wiele zastrzeżeń do specustawy mają również władze Poznania i przedstawiciele Miejskiej Pracowni Urbanistycznej, która przygotowuje miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego.

– Projekt ustawy o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji mieszkaniowych oraz inwestycji towarzyszących, pomimo stanowczego sprzeciwu samorządów, 26 czerwca br. został skierowany do Sejmu. Wskutek nacisku samorządów, przy silnym udziale Miasta Poznania, różni się od wersji dokumentu z połowy marca. Jego autorzy zrezygnowali z wielu wadliwych rozwiązań, w tym z pomysłu oddania władzy planistycznej w gminach w ręce administracji rządowej. Wciąż jednak szereg uwag do tej ustawy, szczególnie natury systemowej, zachowuje swoją aktualność. Projekt nie tylko w żaden sposób nie odpowiada na podstawowe i rzeczywiste potrzeby zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych, lecz wprowadza narzędzia, które skutkować będą chaosem przestrzennym – uważa Jacek Jaśkowiak, prezydent Poznania.

– Ustawa narusza stabilność prawa lokalnego. Obecny system planowania przestrzennego, którego fundament stanowi ustawa z 2003 roku, gwarantował - przynajmniej w zakresie uchwalania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego - ciągłość polityki przestrzennej gmin. Cały ten dorobek zostanie przekreślony proponowaną ustawą, która poprzez prymat inwestycji mieszkaniowych, pomija inne rzeczywiste interesy społeczności lokalnych - np. dostęp do terenów rekreacji, sportu czy usług kultury – przekonuje prezydent Jacek Jaśkowiak.

Obecnie to władze gminy - wójt, burmistrz, prezydent miasta i rada gminy oraz jej mieszkańcy - mają decydujący wpływ na to, jak zostanie zagospodarowana przestrzeń. Zgodnie z nową ustawą, głównym podmiotem danego procesu będzie wnioskodawca, czyli inwestor. Rola prezydenta miasta sprowadzona została do pośrednika pomiędzy wnioskodawcą a radą gminy. Jego kompetencja polegać ma na sprawdzeniu, czy wniosek spełnia wymogi i ewentualnego wezwania do uzupełnienia braków formalnych. W żadnym punkcie ustawy organ wykonawczy gminy nie otrzymał prawa do weryfikacji wniosku pod kątem jego zasadności .

– Ograniczona rola organów gminy jest jedną z głównych wad tego projektu. Projekt wyklucza inicjującą rolę prezydenta, rady, radnych czy mieszkańców miasta. Ma ją mieć inwestor. Rada gminy otrzyma więc projekt inwestycji oparty jedynie na oświadczeniach strony zainteresowanej zabudową danego terenu. Projekt ustawy w żadnym punkcie nie pozwala na ich weryfikację merytoryczną. W Poznaniu w projektowaniu przestrzeni od ponad dziesięciu lat uczestniczą mieszkańcy. Wszystko dzięki skutecznemu programowi pozaustawowych konsultacji planistycznych. Zaangażowanie społeczności lokalnej w proces planowania przestrzennego nie tylko włącza mieszkańców w proces zarządzania gminą, ale też kształtuje świadomość współodpowiedzialności za przestrzeń publiczną i jej estetykę – zaznacza prezydent Jacek Jaśkowiak.

Jak przekonują miejscy urbaniści nowa regulacja niesie też realne zagrożenie niedostosowania parametrów nowej zabudowy mieszkaniowej do jakichkolwiek lokalnych uwarunkowań przestrzennych, technicznych i społecznych. Również na obszarach, które według obecnych założeń mają mieć inne niż mieszkaniowe, ale równie niezbędne funkcje dla lokalnej społeczności.

Nowe przepisy pozwolą na powstanie zabudowy w żaden sposób nie uwzględniającej kontekstu dzielnic, przedmieść, krajobrazu, specyfiki danego terenu i sąsiedztwa. Np. na terenach zieleni osiedlowej, skwerach czy działkach przeznaczonych na cele sportowo-rekreacyjne będą mogły powstać nowe wieżowce. Całkowicie nieprzewidywalne lokalizowanie zabudowy mieszkaniowej uniemożliwi racjonalne planowanie układu komunikacyjnego.

Fot: Urząd Miasta Poznania/Miejska Pracownia Urbanistyczna

ZOBACZ TAKŻE: Ogródki działkowe przy Potockiej ocalone. Po blisko 4 latach uchwalono plan miejscowy

ZOBACZ TAKŻE: Powstanie plan miejscowy dla rejonu ulic Grunwaldzkiej i Ułańskiej "w obawie przed wieżowcami"

ZOBACZ TAKŻE: SLD chce referendum w sprawie dopuszczenia zabudowy mieszkaniowej w Parku Kasprowicza

ZOBACZ TAKŻE: Na boisku przy Górczyńskiej ruszyła budowa wieżowca? – sprawdzi to inspektor nadzoru budowlanego

ZOBACZ TAKŻE: Górczyńska: w miejscu boiska ma powstać blok

ZOBACZ TAKŻE: Powstanie plan miejscowy dla Wolnych Torów. PiS: "Miasto blokuje rządowy program Mieszkanie+"

ZOBACZ TAKŻE: Działacze PiS zbierają podpisy w obronie Parku Kasprowicza i ogródków działkowych przy Potockiej